به گزارش نفت ما ، حدود چهارماه از موعد تعیین شده در قرارداد ایران و پاکستان برای انتقال گاز ایران به پاکستان می گذرد و در حالی پاکستان به بهانه تحریم ها از احداث خط لوله در خاک خود سر باز زده که گفته می شود انتقال گاز با خط لوله در فهرست تحریم ها نیست و ظاهرا ایران نیز قصد دریافت جریمه از پاکستان را ندارد.
به گزارش (ایسنا)، طبق قرارداد ایران و پاکستان در زمینه صادرات گاز، اولین جریان گاز ایران به پاکستان باید تا 31 دسامبر 2014 برقرار می شد، اما با توجه به اینکه زیر ساختها در پاکستان فراهم نبود، عملا صادرات گاز به پاکستان ممکن نبود و طبق قرارداد پاکستان باید از ابتدای سال میلادی 2015 ماهانه 200 میلیون دلار جریمه به ایران پرداخت کند.
اما در راستای اجرایی شدن این قرارداد ایران و پاکستان بارها مذاکراتی را انجام داده اند که به نتیجه مشخصی نرسیده است.
نگاهی به پیشینه این مذاکرات، نشان از آن دارد که در دولت دهم، تاکید بسیاری بر ساخت این پروژه صورت گرفت و اصرار دولت بر اجرایی شدن این پروژه تا جایی پیش رفت که پیشنهاد پرداخت کمک هزینه 500 میلیون دلاری به پاکستان ارائه شد، اما مقامات پاکستانی که مدام به بهانه های مختلف ساخت خط لوله آی پی را به تعویق می انداختند، ضمن درخواست همه وجه مورد نیاز برای ساخت خط لوله معادل 2 میلیارد دلار با قطر نیز برای دریافت ال ان جی مذاکره کردند.
اما پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، مقامات نفتی کشور تاکید کردند که هیچ کمکی برای تکمیل این خط لوله در خاک پاکستان نمی کنند و این کشور بدون دریافت هیچ کمک مالی از طرف ایران باید آن را تکمیل کند و حتی کار تا جایی پیش رفت که بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، اعلام کرد که قرار داد صادرات گاز به پاکستان احتمالا لغو خواهد شد.
این اظهارات زنگنه، نگرانی پاکستانی ها را در پی داشت به طوری که ملک طاهر جاوید، رییس انجمن بازرگانی و صنعت پاکستان ضمن ابراز نگرانی از گزارش‌های قطع گاز در سه ماهه زمستان برای بخش صنعت گفت: پروژه گاز ایران و پاکستان نقطه امیدی بود که با سخنان وزیر نفت ایران دچار ابهام شده است، بنابراین نواز شریف باید این موضوع را جدی گرفته و فورا گفت وگوهایی را با طرف ایرانی آغاز کند تا این پروژه را نجات دهد.
پیشنهاد پاکستان برای دریافت کمک هزینه از ایران
بر اساس این گزارش، نواز شریف، نخست وزیر پاکستان در سفری که اردیبهشت ماه سال گذشته به ایران داشت، مذاکراتی را درباره مشکلات کشورش در اجرای پروژه خط لوله صلح با مقامات ایرانی انجام داده و آنطور که گفته می‌شود، یکی از بسته‌های پیشنهادی که مقامات پاکستانی به ایران دادند، دریافت کمک هزینه برای ساخت این خط لوله بوده که به گفته مقامات پاکستانی با مخالفت زنگنه، وزیر نفت کشورمان مواجه شده‌است.
در پی این امر پیشنهاد رسمی دولت پاکستان برای برون رفت از وضعیت موجود و شتاب در ساخت خط لوله واردات گاز از ایران اوایل تیر سال گذشته به دست بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران رسید. در این پیشنهاد پاکستانی‌ها راه‌های مختلفی را برای شتاب بخشیدن به احداث خط لوله آی پی مطرح کرده‌اند و خواستار اقدام در این زمینه شدند که جزئیات آن از سوی وزارت نفت در دست بررسی است.
درخواست مهلت دوسال و نیمه برای اجرای خط لوله
پس از ارائه پیشنهاد پاکستانی‌ها، وزیر نفت کشورمان با بیان این که طرف پاکستانی تقاضا کرده که زمان تحویل گاز دو سال و نیم به تعویق بیفتد، گفت: در این زمینه به طور اصولی به پاکستان نه نگفته‌ایم و مذاکرات با این کشور همچنان ادامه دارد.
زنگنه با تاکید بر این که "دبه" جزو لاینفک قراردادهای صادرات گاز است، اعلام کرد که پاکستان برای واردات گاز از ایران منتظر لغو تحریم‌ها است.
در واقع قرارداد واردات گاز ایران به پاکستان توسط دولت قبلی پاکستان به امضا رسیده بود، اما دولت جدید پاکستان اجرایی کردن این پروژه را به لغو تحریم‌ها مشروط کرده بود.
در این راستا حتی وزیر نفت پاکستان، اعلام کرد تحریم‌های بین‌المللی علیه واردات گاز طبیعی از ایران وجود دارند که یکی از آخرین نمونه‌های آن جریمه ٩ میلیارد دلاری است که علیه بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس به دلیل انجام تراکنشهای مالی با ایران و سایر کشورهای تحریم شده توسط آمریکا وضع شد.
از ایجاد پایانه ال ان جی تا استفاده دیر هنگام از توان چینی ها
اواسط آذرماه نیز وزیر اموراقتصادی و دارایی به پاکستان سفر کرد و در جریان این سفر مذاکراتی درباره وضعیت صادرات گاز ایران به پاکستان صورت گرفت.به طوری که علی طیب نیا، با بیان اینکه ایران احداث خط لوله گاز در خاک خود را تکمیل کرده و امیدوار است پاکستان نیز به تعهدات خود مبنی بر تکمیل بخش پاکستانی خط لوله عمل کند، ابراز امیدواری کرد که گاز ایران هرچه سریعتر به پاکستان منتقل شود تا این کشور بر کمبود انرژی خود غلبه کند.
در این دیدار همچنین شاهد خان عباسی، وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان به وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد که به رغم تلاش‌های بانک‌های پاکستانی پیمانکاران خارجی و تامین کنندگان تجهیزات آماده حضور در این پروژه نبودند.
وی با اشاره به این که ما در حال برنامه ریزی برای تکمیل این پروژه دو مرحله هستیم، گفت: در مرحله اول پاکستان یک پایانه گاز طبیعی مایع(ال ان جی) در بندر گوادار احداث خواهد کرد و در مرحله دوم یک خط لوله به قطر 42 اینچ و به طول 700 کیلومتر از بندر گوادار به نوابشاه برای انتقال گاز به بخش‌های شمالی پاکستان احداث می‌شود.
وی به هیات ایرانی اعلام کرد که پاکستان در حال گفتگو با شرکتهای چینی برای احداث این خط لوله است و 70 کیلومتر از خط لوله از گوادار به مرز ایران توسط شرکتهای پاکستانی ساخته خواهد شد.
اواخر سال میلادی 2014 نیز منابع پاکستانی گزارش دادند که ایران به پاکستان پیشنهاد کرده پول منابع انرژی صادراتی به این کشور را از طریق یک طرف ثالث پرداخت کند، اما وزارت نفت ایران هرگونه توافق جدید را تکذیب کرد.
در آن زمان منابع پاکستانی اعلام کردند، علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصاد و دارایی ایران در سفر به پاکستان در هشتم دسامبر این پیشنهاد را در دیدار با شاهد خان عباسی وزیر نفت این کشور مطرح کرده است.
این درحالی است که وزارت نفت ایران رسما در بیانیه ای اعلام کرد که "مقامات بلند پایه ایران و پاکستان برای اجرای قرارداد خرید و فروش گاز میان دو کشور مذاکراتی داشته‌اند، اما انجام هر گونه توافق تازه در این زمینه صحت ندارد."
مذاکرات بی نتیجه با پاکستان درباره صادرات گاز
اما اخیرا بیژن زنگنه ، وزیرنفت کشورمان درباره جایگاه ایران در بازار گاز پاکستان با توجه به اینکه قطر و پاکستان قرارداد گازی منعقد کرده و پاکستان گاز خود را از قطر تامین می کند، گفت: پاکستان اعلام کرده به دلیل تحریم ها اقدام به ساخت خط لوله برای دریافت گاز از ایران نکرده است و به همین منظور باید خسارت پرداخت کند.
زنگنه افزود: پاکستانی‌ها اعلام کردند که در قرارداد تجدیدنظر شود تا خسارت پرداخت نکنند و ما نیز اعلام کردیم که باید مذاکره صورت بگیرد تا بندهایی از قرارداد تغییر کند. به همین منظور هیات پاکستانی به ایران سفر کرد و مذاکراتی انجام شد و آنها هنوز خبری نداده‌اند.
بر اساس این گزارش درباره استفاده از توان چینی ها برای که سرعت بخشیدن به احداث خط لوله در خاک پاکستان معاون امور بین الملل وزارت نفت با تاکید بر اینکه چنین چیزی صحت ندارد، گفته که ما مشتری به اندازه کافی برای گاز داریم؛ اما امیدواریم پاکستانی ها هم به تعهد خود عمل کنند و از ایران گاز دریافت کنند. ضمن این که دریافت گاز از سوی پاکستان برای رشد و توسعه آنها هم ضروری است و به آن اذعان دارند؛ اما تاکید می کنم گاز محصولی نیست که روی دستمان بماند و مشتری های زیادی برای گاز داریم. هم اکنون همه کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس مشتری گاز ایران هستند و مذاکرات با آنها برای صادرات گاز ادامه دارد.
وی همچنین گفته که درست است مشتریان گازایران زیاد هستند اما خط لوله هفتم برای انتقال گاز به پاکستان تعریف شده است؛ اگرچه می توان استفاده های دیگری از این خط لوله کرد ولی این خط لوله در بدترین شرایط مالی و در دوران اوج تحریم ها ساخته شده است و انتظار این است که گاز ایران هر چه سریعتر به این کشور برود.
زمانی نیا همچنین تاکید کرده که از انجام مذاکرات بین دو کشور چیزی نشنیده اما مکاتبات ادامه دارد.
درباره دریافت خسارت از پاکستان نیز پیش تر عزیزالله رمضانی، مدیر امور بین الملل شرکت ملی گاز ایران، گفته بود که طبق قرارداد باید صادرات گاز به پاکستان از ماه دسامبر ٢٠١٤ انجام می شد اما این امر انجام نشده و دریافت خسارت از پاکستان طبق قرارداد خواهد بود اما امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت گفته که ایران در مذاکره با پاکستان هیچگاه وارد بحث جریمه نشده است.
وی با تاکید بر این که ایران حق و حقوق خود را در مذاکره با پاکستان برای صادرات گاز به این کشور حفظ می کند، درباره ارجاع این پرونده به داوری بین المللی اعلام کرده که ایران هیچ وقت چنین قصدی نداشته است. در این مقطع هیچ صحبتی درباره فیصله دادن به این قرارداد و یا ادعای دریافت خسارت وجود ندارد و تا کنون نیز در این زمینه صحبتی نشده است و فکر می کنم پاکستانی ها با حسن نیت کار خودشان را انجام دهند.
بر اساس این گزارش، مذاکرات انجام شده طی یک سال گذشته نشان از آن دارد که پاکستان همواره بر اجرای این خط لوله تاکید کرده و حتی در برخی مواقع با فرار به جلو، دلیل پایبند نبودن به مفاد قرارداد را ایران اعلام کرده است.
خط لوله گاز صادراتی ایران به هند و پاکستان در سال 1990 مطرح شد، اما گفت‌وگوها بر سر این طرح که "خط لوله صلح" نام گرفته از یک دهه پیش آغاز شد، اما اختلافات پاکستان و هند به عنوان مهم‌ترین دلایل کندی مذاکرات مانع توافق نهایی بین سه کشور شده بود تا اینکه هند از مذاکرات سه جانبه کنار کشید و ایران و پاکستان با برگزاری نشست هایی در تهران و اسلام آباد برای عملی کردن این طرح، مذاکرات را دنبال کردند و در نهایت خرداد ماه 1388 قرارداد بین ایران و پاکستان امضا و بنا شد، اولین جریان گاز ایران به پاکستان تا 31 دسامبر 2014 برقرار شود.
