به گزارش نفت ما،گاز طبیعی به‌عنوان سوخت مناسب قرن حاضر، از جایگاه ویژه‌ای در سبد انرژی برخوردار خواهد شد.جمهوری اسلامی ایران بیش از ۸/۶ درصد ذخایر نفت جهان را به خود اختصاص داده است. ذخایر گازی ایران هم درحال‌حاضر نزدیک به ۳۰ تریلیون مترمکعب ارزیابی می‌شوند. گسترش صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از اولویت‌های اصلی کشور محسوب می‌شود. تقاضای رو به رشد گاز طبیعی و صادرات گاز، با استفاده از شبکه وسیع خطوط انتقال تامین می‌شود. ذخیره‌سازی بیشتر منابع انرژی و انتقال ایمن فرآورده‌های نفتی از مسائل جدی صنعت نفت و گاز به‌شمار می‌آید.هیدرات‌های گازی، موضوع به نسبت جدیدی در صنایع نفت و گاز است که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. هیدرات‌های گازی، یکی از انواع غیرمتعارف منابع گازی هستند. این دسته از منابع، حالتی از یک جامد بلوری دارند که در آن مولکول‌های گاز، با مولکول‌های آب احاطه شده است. هیدرات‌های گازی، به‌عنوان یک منبع جدید شناخته شده هیدروکربن، حدود ۲برابر نفت موجود و مصرف شده در مناطق مختلف جهان، کشف و شناسایی شده‌اند. از این‌رو، به‌عنوان یک منبع جدید انرژی شناخته می‌شوند و تحقیقات زیادی را به خود اختصاص داده‌اند. هیدرات‌های گازی، به صورت طبیعی در اعماق دریاها به وجود می‌آیند. هیدرات‌ها برای تشکیل به دماهای پایین و فشار بالا نیاز دارند، همانند شرایط اعماق دریاها.یک حجم از هیدرات‌های گازی می‌تواند ۱۷۰ برابر حجم خود، گاز ذخیره کند. از این‌رو می‌توان از هیدرات‌های گازی برای ذخیره‌سازی و صادرات گاز استفاده کرد.ایران با منابع عظیم گازی که در اختیار دارد، دومین کشور دارنده گاز در جهان شناخته می‌شود. با توجه به وسعت و پهناوری ایران، گاز برای انتقال، مسیرهای طولانی را در لوله‌ها طی می‌کند. از این‌رو استفاده از هیدرات‌های گازی، برای انتقال و ذخیره‌سازی گاز در کشور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با این فناوری می‌توان مقادیر قابل‌توجهی از گاز طبیعی را در شبکه کریستالی هیدرات‌ها، ذخیره‌سازی و منتقل کرد. انتقال گاز با استفاده از هیدرات‌ها، انتقالی ایمن به‌شمار می‌آید. ظرفیت ذخیره‌سازی گاز با استفاده از هیدرات‌های گازی در مقایسه با «سی‌ان‌جی» به مراتب بالاتر و در مقایسه با «ال‌ان‌جی» به مراتب ایمن‌تر است.از این‌رو محاسبات اقتصادی نشان می‌دهد، برای انتقال گاز به فواصل دور، فناوری برتر، فناوری هیدرات است.پژوهشگران ایرانی، در سال‌های گذشته، مطالعات وسیعی درباره هیدرات‌ها انجام داده‌اند. در این سال‌ها، روش‌های تولید هیدرات‌ها، ذخیره‌سازی، پایدارسازی و درنهایت حمل آن برای مصارف مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.برای انتقال گاز با استفاده از هیدرات‌های گازی، به وسیله تانک‌های حمل سوخت، باید بتوان هیدرات‌های گازی را در فشار پایین و ملایم تولید کرد؛ فرآیندی که نیاز به فناوری بالایی دارد، چراکه هیدرات‌های گازی به صورت طبیعی در دماهای پایین و فشار بالا تولید می‌شوند.پژوهشگران صنعت نفت توانسته‌اند با استفاده از ترکیبات جدید تولیدی خود، هیدرات‌های گازی را تولید و آنها را در فشار پایین و معمولی، به مدت طولانی ذخیره‌سازی کنند. پس از مراحل موفقیت‌آمیز پژوهشی در زمینه هیدرات‌های گازی و دستیابی به دانش فنی تولید هیدرات‌های مختلف گازی، نمونه آزمایشگاهی هیدرات در مقیاس نیمه‌صنعتی، به‌وسیله پژوهشگران پژوهشگاه صنعت نفت تولید شد.ایران برای فناوری تولید هیدرات‌های گازی، ۵ اختراع بین‌المللی را به ثبت رسانده است.با دستیابی به دانش و فناوری تولید هیدرات‌های گازی، می‌توان ادعا کرد که ایران در گروه معدود کشورهایی قرار دارد که به فناوری تولید، ذخیره‌سازی و حمل هیدرات‌های گازی در فشارهای معمولی دست یافته است.این فناوری می‌تواند در انتقال و صادرات گاز طبیعی، تولید و مصرف هیدرات‌های گاز طبیعی به‌عنوان سوخت جایگزین، شیرین‌سازی آب دریا و تهیه آب شیرین در بنادر، حذف دی‌اکسید کربن و استفاده از آن در ازدیاد برداشت از مخازن نفتی به کار گرفته شود.با تکیه بر روش‌های تولید هیدرات گازی در پژوهشگاه صنعت نفت، می‌توان به هیدراتی با ظرفیت ذخیره‌سازی بالا و تشکیل آن در زمان کوتاه دست یافت.یکی از موضوعات قابل توجه پژوهشگران این بخش که روی هیدرات‌های گازی تحقیق می‌کنند، شیرین‌سازی آب دریا با روش هیدرات است که نسبت به روش‌های مرسوم ساده‌تر است. بدین ترتیب که در یک فرآیند یک یا ۲مرحله‌ای تشکیل هیدرات، می‌توان شوری آب دریا را به میزان قابل توجهی کاهش داد.پژوهشگران صنعت نفت، همچنین به دنبال منابع هیدروکربوری در خشکی و ذخایر گاز متان در لایه‌های زغال‌سنگ هستند. از این‌رو مطالعات روی منابع غیرمتعارف هیدرات‌های گازی به‌ویژه شیل‌های گازی در کشور آغاز شده است.از دیگر فعالیت‌های انجام‌شده در این زمینه می‌توان به کشف منابع بزرگ هیدرات گازی در دریای عمان به وسیله ایران اشاره کرد. وسعت و نوآوری این طرح به گونه‌ای است که گفته می‌شود تاکنون چنین طرحی با این جامعیت در کشور انجام نشده است. میزان منابع هیدرات‌های گازی کشف شده با مجموع هیدرات‌های کربوری موجود در کشور قابل رقابت است. ایران در بهره‌مندی از فناوری‌های شناسایی هیدرات‌های گازی با فناوری‌های روز دنیا فاصله زیادی ندارد. در طرح شناسایی منابع بزرگ هیدرات‌های گازی در دریای عمان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و پارک فناوری دانشگاه تهران، در زمینه لرزه‌نگاری با پژوهشگاه صنعت نفت همکاری داشته‌اند.
دریافت صفحه با کد QR