به گزارش نفت ما ،صادرات گاز یا برق؟ مسئله این است! با اینکه صادرات برق می‌تواند جایگاه ایران را به‌عنوان یک هاب انرژی در منطقه خاورمیانه تثبیت کند، اما باید دید که در شرایط فعلی صادرات چه محصولی می‌تواند ارزش افزوده بیشتری در صادرات داشته باشد؟
با در نظر گرفتن الزام اینکه نخست نیاز صنایع و البته بخش خانگی در داخل کشور تامین شود، باید بررسی کرد که کدام محصول کشور می‌تواند مناسب‌ترین گزینه برای صادرات به‌شمار رود؛ گاز یا برق؟! بد نیست نخست نیم نگاهی به عوامل موثر بر هزینه تمام‌شده برق و گاز بپردازیم. دوسوم نیروگاه‌های تولید برق درحال‌حاضر با خوراک گازی گذران عمر می‌کنند چراکه در ۲ سال گذشته با وجود توسعه و تکمیل فازهای مختلف پارس جنوبی، مشکلی برای تامین خوراک نیروگاه‌ها نداشته‌ایم. در زمینه تامین خوراک شبهه‌ای مبنی بر اینکه نرخ خوراک صادراتی پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها با یکدیگر برابر نیست، وجود داشت که گفته هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو پرده از این شبهه برمی‌دارد. وی با اعلام اینکه نرخ سوخت برق صادراتی براساس نرخ خوراک پتروشیمی محاسبه می‌شود و انتظار داریم با ورود بخش خصوصی به صادرات برق بدون رقابت‌هایی که مخرب است، صادرات رونق بیشتری پیدا کند، آب پاکی را بر دست فعالان حوزه صنعت برق ریخت.
فلاحتیان با تاکید بر اینکه وزارت نیرو هدفگذاری کرده که صادرات برق چندین برابر وضعیت کنونی شود، گفت: با شرکت‌های خصوصی که تمایل به صادرات برق دارند، همکاری می‌کنیم و اکنون که نرخ سوخت برای نیروگاه‌هایی که برق صادراتی تولید می‌کنند مشخص شده، بخش خصوصی می‌تواند وارد این عرصه شود. البته این گفته فلاحتیان مربوط به بهار امسال می‌شود. معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با تاکید بر اینکه هر کس که بخواهد برق صادر کند، نمی‌تواند بدون هماهنگی با وزارت نیرو در این راستا گام بردارد درباره تمایل وزارت نفت و اقدام این وزارتخانه به صادرات برق گفت: در امسال حتما فضای همکاری بهتری بر وزارتخانه‌ها حاکم خواهد بود و همکاری وزارت نفت که متولی گاز و نفت است و وزارت نیرو منجر به بهبود شرایط می‌شود که درنتیجه آن برای کشور ارزش‌افزوده ایجاد شده و صادرات غیرنفتی رونق بیشتری خواهد یافت. درباره گفته‌های فلاحتیان ۲ نکته وجود دارد که توجه به آن خالی از لطف نیست.
نخست آنکه رویکرد وزارت نیرو همکاری با وزارت نفت به منظور افزایش صادرات غیرنفتی است. دوم آنکه وزارت نیرو نیز معتقد به تولید محصولی با ارزش افزوده بالاست. حال باید دید نرخ صادرات برق در برابر گاز چقدر می‌تواند ارزش‌افزوده برای کشور به ارمغان بیاورد؟ لازم به یادآوری است که نرخ گاز و برق صادراتی بسته به مسیر و میزان تقاضای کشور متقاضی متفاوت خواهد بود.
با علم به فرسودگی تجهیزات نیروگاه‌های برق کشور و اینکه به‌دلیل کهولت پرت برق ایران تنها در بخش انتقال ۲۰درصد از معدل جهانی بالاتر است، می‌تواند علامت سوال بزرگی را در هر ذهنی به وجود آورد. از طرفی سابقه فعالیتی ایران در زمینه گاز بیشتر بوده و به‌دلیل چندمنظوره بودن مصارف گاز، کشورهای همسایه اشتیاق بیشتری برای دریافت این محصول دارند. صنعت برق می‌تواند با تمرکز سرمایه بر بخش نوسازی تجهیزات، علاوه بر افزایش بهره‌وری شبکه تولیدی و انتقالی خود، تولید و ساخت تجهیزات مورد نیاز خود در داخل کشور را به مرحله صادرات برساند. البته به عقیده علیرضا کلاهی، رییس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران وضعیت صادرات خدمات و تجهیزات در صنعت برق سبز است و ۹۵درصد نیاز این صنعت در داخل تامین می‌شود!
پیام باقری، رییس کمیته صادرات سندیکای برق ایران با بیان اینکه نرخ خوراک نیروگاه‌های برق بیشتر از نرخ خوراک پتروشیمی‌هاست در گفت‌وگو با صمت گفت: نرخ خوراک می‌تواند مشوق مناسبی برای جذب سرمایه بخش خصوصی و خارجی به صنعت برق کشور باشد. به این ترتیب می‌توانیم هم جذب سرمایه داشته باشیم و هم شرایط مطلوبی را برای توسعه صادرات خود به وجود آوریم.
وی افزود: البته نمی‌توان صادرات برق و گاز را در یک سطح مقایسه کرد چراکه برخی کشورها به برق و برخی دیگر به گاز نیاز دارند، اما به‌طور کلی حضور بخش خصوصی در صنعت برق می‌تواند پویایی بیشتری به این بخش از صنعت برق دهد، البته به هیچ عنوان نمی‌توان منکر نقش نظارتی بخش دولتی شد، چراکه به هر حال هر گونه اقدام در زمینه تولید و صادرات برق باید با هماهنگی بخش دولتی انجام شود تا ضمن انسجام در عملکرد این صنعت از حمایت بخش دولتی بهره‌مند شویم.
به عقیده پیام باقری با دادن آزادی عمل به بخش خصوصی و نظارت ضمنی بخش دولتی شاهد تحولات قابل‌توجهی در بخش صنعت برق خواهیم بود. این در حالی است که درحال‌حاضر مهم‌ترین مشکل صنعت برق، نبود سرمایه کافی است، امیدواریم در شرایط پساتحریم ضمن برطرف شدن مشکل نقل‌وانتقالات مالی و ورود فاینانس‌ها و سرمایه‌های خارجی به کشور و البته اجرایی شدن قانون رفع موانع تولید و حمایت از تولیدکنندگان داخلی در تمامی عرصه‌های صنعت، با رشد یا به عبارتی دیگر جهش قابل توجهی در صنعت برق روبه‌رو باشیم. با وجود چنین شرایطی به‌طور قطع اولویت نخست، نوسازی تجهیزات نیروگاهی خواهد بود.
حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته با اعلام اینکه اگر قرار بر این باشد که صادراتی در حوزه برق داشته باشیم، بهترین کار حضور و فعالیت بخش خصوصی است به صمت گفت: درحال‌حاضر دولت با مشکلات و مقولات مهم‌تری در دوران پساتحریم دست و پنجه نرم می‌کند و باید شرایط گپ و گفت قابل قبولی با کشورهای متقاضی برق ایران داشته باشد. این در حالی است که بخش خصوصی می‌تواند با دقت عمل بیشتری نسبت به صادرات برق اقدام کند. البته در این میان نمی‌توان منکر نقش نظارتی بخش دولتی شد.
وی افزود: گفتنی است که ایران درحال‌حاضر سالانه ۱۵ تا ۲۰میلیارد دلار از صادرات برق درآمد دارد که این روند ضرورت صادرات برق به جای فروش نفت خام را افزایش داده است.
به جرات می‌توان گفت که بهترین روش برای مدیریت حجم گاز موجود در کشور، پس از گازرسانی به مناطق محروم و البته صنایع داخلی، می‌تواند صادرات به شمار رود. چراکه هزینه تولید و صادرات گاز برای کشور به مراتب کمتر از تولید و انتقال برق است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که صادرات گاز نسبت به برق ارزش افزوده بیشتری برای کشور در پی خواهد داشت. توسعه صادرات گاز به‌عنوان مواد اولیه بسیاری از صنایع و تنوع مصرفی که این سوخت پاک دارد، می‌تواند متقاضیان بیشتری را برای خرید تحریک کند.
منبع: صمت
دریافت صفحه با کد QR