به گزارش نفت ما، این روزها نوع مدیریت گاز تولیدی در منطقه پارس جنوبی موجب نگرانی کارشناسان حوزه انرژی شده است. چرا که با افتتاح فاز ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی تا پایان آذر امسال و همچنین با توجه به ورود نخستین واحد فاز ۱۹ پارسجنوبی به مدار تولید در زمستان امسال؛ انتظار میرود علاوهبر تامین نیاز داخل در بخش خانگی و صنعتی، سودآورترین تصمیم برای گاز تولیدی کشور گرفته شود.
به نحوی که مطابق با سیاستهای وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران هر چه سریع تر از مصرف مستقیم گاز در کشور فاصله گرفته و آن را تبدیل به فرآوردههایی با ارزشافزوده بیشتر کنیم. در بهترین حالت نیز میتوان آن را به صنایع تبدیلی اختصاص یا صادرات گاز را توسعه داد. این در حالی است که بر اساس گزارش معاونت امور برنامهریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت تولید گاز از زمان آغاز به کار دولت یازدهم ( مرداد ۹۲) تا اسفند سال ۹۳ تولید گاز به۷۶۰ میلیون متر مکعب در روز رسید. گفتنی است که صادرات گاز یکی از مهمترین برنامهها و سیاستهای وزارت نفت است که با افزایش تولید گاز آن را پیگیری میکند؛ در این زمینه در ۲ سال گذشته طرحهای صادرات گاز به پاکستان، عمان و دیگر کشورهای جنوب خلیجفارس پیگیری شده و تلاش گستردهای برای آغاز صادرات گاز طبیعی به عراق در سال ۹۴ انجام شده است. آنطور که شانا گزارش داده، برای صادرات گاز ایران به عراق کارهای مهمی انجام شد که میتوان به تکمیل خط ششم سراسری و فاز اضطراری آن (خط لوله چهارمله - نفتشهر) اشاره کرد، همچنین در چارچوب مصوبه تعیین شده از شورای اقتصاد بر پایه بند ق تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ قراردادی میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران منعقد شده و مناقصه مربوط به آن نیز برگزار شده است. به این ترتیب شاهد صادرات گاز به بغداد درآینده نزدیک هستیم؛ صادرات به بغداد با حجم روزانه ۴ میلیون مترمکعب آغاز میشود و تا ۳۵ میلیون مترمکعب در روز قابل افزایش است؛ براساس برنامه همچنین قرار است ایران به بصره نیز گاز صادر کند که صادرات گاز به بصره با حجم روزانه ۵میلیون مترمکعب آغاز میشود و سرانجام به ۳۰ میلیون مترمکعب در روز میرسد.
به جرات میتوان گفت با توجه به شرایط حساس و استراتژیکی که در منطقه خاورمیانه وجود دارد، صادرات گاز ایران به کشورهای متقاضی همسایه میتواند علاوه بر ارزآوری و توسعه گردش مالی کشور، موجب همبستگی سیاسی از طریق افزایش منافع مشترک شود. حوزه صادراتی گاز ایران بسیار گسترده است و علاوه بر مشتریانی که در شمال، جنوب، شرق، غرب و حتی ترکیه در شمال غربی خود دارد، دارای متقاضیانی از اروپا نیز هست. چرا که تنها منبع تامین گازی منطقه اروپا روسیه به شمار میرود که با توجه به مشکلات سیاسی که میان روسیه و امریکا و البته مهم تر از آن با اوکراین دارد، هر لحظه امکان قطع گازرسانی به قاره سبز وجود دارد. این در حالی است که ایران فاصله مکانی قابل توجهی با منطقه اروپا داشته که هدف صادرات گاز ایران به اروپا را به تعویق میاندازد. حال باید دید اولویت تخصیص گاز به صنایع کدام بخش به شمار میرود.
رقابت ایران و ژاپن در مصرف انرژی
وقتی از مسعود حسنی، مدیرعامل مجتمع گازی پارسجنوبی درباره اولویتهای صنعت گاز میپرسیم، وی با بیان اینکه مهمترین عامل در گام نخست فرهنگسازی و اصلاح نوع مصرف است، به صمت گفت: با توجه به جمعیت، وضعیت صنایع و البته حجم تولیدی که در ایران انجام میشود، میزان مصرف انرژی که بیشتر مربوط به گاز میشود، حجم بسیار بالایی است. البته در این زمینه آمار و ارقام متفاوتی وجود دارد. به روایتی ایران درحالحاضر ۹ برابر ژاپن و ۳ برابر معدل مصرف جهانی انرژی، انرژی مصرف میکند.
وی افزود: نخستین و مهمترین گام پیش از تصمیمگیری درباره هدایت حجم گاز موجود، اصلاح فرهنگ مصرف است و پس از آن میتوان نوع مدیریت در مصرف را نیز از جمله عوامل مهم بر شمرد. چنانچه حجم مصرف خانگی، به ویژه در فصل سرما را کاهش داده و در عوض این حجم از گاز را به صنایع تبدیلی با خلق ارزش افزوده بالا تخصیص دهیم، بیشک سودآوری کلان تری برای اقتصاد و البته صنعت کشور در پی خواهد داشت.
حسنی در پاسخ به این پرسش که آیا نرخ خوراکی که به واحدهای پتروشیمی و البته نیروگاهی تعلق میگیرد نرخ معقولی است یا خیر، گفت: گفتنی است که تنها در بخش انتقال برق نیروگاهها شاهد ۲۰درصد هدررفت انرژی هستیم، در حالی که اگر اصلاحات و تعمیرات لازم در این زمینه انجام شود بیشک با افزایش بهرهوری روبهرو خواهیم بود. درباره پتروشیمیها نیز میتوان گفت اگر مسئولان این صنعت از میزان سود عایدی خود ناراضی هستند، باید درصدد کاهش هزینههای خود از طرق مختلف همانند تعمیر تجهیزات، توسعه بازاریابی، ارتقای سطح فناوری و... باشند. چرا که گاز نعمتی خدادادی بوده که در نهایت روزی به پایان میرسد، از اکنون و حتی زمانهای قبلتر باید به فکر مدیریت این نعمت بودیم. البته بخش الپیجی گاز طبیعی استخراج شده، تفکیک شده و صادر میشود و به این ترتیب ارزش افزوده کلانی تولید میکند. درنتیجه گاهی صادرات گاز سودآوری بیشتری برای کشور خواهد داشت، البته این گفته به معنای بیتوجهی به مصارف داخلی نیست.
کدام محصول، چرا؟!
در ادامه عبدالکریم جمیری، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه حجم گاز موجود باید به بهترین شکل ممکن مدیریت شود، در گفتوگو با صمت گفت: نباید گاز تولیدی را محدود به صادرات خام کنیم. به عبارت دیگر میتوانیم با تبدیل گاز به سایر فرآوردهها با ارزش افزوده بیشتر، سودآوری بیشتری برای صنعت گاز کشور فراهم کنیم. بهترین روش برای مصرف گاز در داخل کشور تبدیل این نعمت خدادادی به صنایعی با ارزش افزوده بیشتر است که مهمترین و سودآورترین این مصارف در بخش پتروشیمی خلاصه میشود.
وی تصریح کرد: در حوزه صنایع پتروشیمی نیز باید دقت داشته باشیم که تولید کدام محصول پتروشیمیایی برای اقتصاد و صنعت کشور مقرون به صرفه است تا تمرکز تولید خود را بر آن محصول قرار دهیم. البته برای هرگونه اقدامی در زمینه مصرف گاز باید مطالعات و تحقیقات دقیقی انجام دهیم. از طرفی نمیتوانیم منکر وابستگی که صادرات گاز برای کشور به وجود میآورد باشیم. چرا که ممکن است بر اساس تحقیقات انجام شده به این نتیجه برسیم که صادرات گاز به صورت خام و بدون فرآوری برای اقتصاد کشور سودآورتر باشد.
،