به گزارش نفت ما، پایگاه تخصصی «نچرال گس یوروپ» درتازهترین گزارش تحلیلی خود درباره چشمانداز صادرات گاز ایران نوشته است که در دوسال گذشته، تولید گاز ایران به صورت محسوسی افزایش یافته است و تا سهسال آینده، تولید گاز ایران ٤٠٠میلیون متر مکعب در روز خواهد شد. با این حال دراین خصوص یک تبصره در این گزارش آمده است که تبدیل ایران به بازیگری عمده در بازارهای گاز، نیازمند توجه جدی و سریع به موضوع بهینهسازی مصرف سوخت در داخل ایران است. این مقاله تحلیلی به قلم «دالغا خاتین اوغلو» کارشناس رسانهای حوزه انرژی است که درباره صنعت نفت و گاز ایران اطلاعات خوبی در اختیار دارد و در این حوزه معتقد است که شتاب رشد مصرف گاز در ایران نگرانکننده است. دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار فارسی ترند و از کارشناسان و نویسندگان مسلط بر صنعت نفت ایران است. دررابطه با این نوشتار و برآورد او از آینده صنعت نفت و گاز ایران «شهروند» گفتوگویی با او ترتیب داده است که در ادامه میخوانید:
شما درباره صنعت گاز ایران نگاهی خوشبینانه را مطرح کردید. ابتدا توضیح دهید که در باره روند صنعت گاز در ایران چه برآوردی دارید؟
شتاب توسعه حوزه تولید و پالایش گاز در ایران طی دوران ریاستجمهوری حسن روحانی شگفتآور بوده است اما در عین حال مصرف افسارگسیخته انرژی در ایران نگرانکننده است. ایران فورا باید چارهای برای این مصرف پیدا کند و بهطور خاص بر مقوله «شتاب رشد مصرف گاز» توجه داشته باشد.
در مورد جایگاه ایران در صنعت جهانی گاز چه دیدگاه و تحلیلی دارید؟
منابع سرشار گاز ایران نهتنها برای منطقه، بلکه کل جهان غیرقابل چشمپوشی است. در مقاله تحلیلیام که در Natural Gas Europe منتشر شد، به آمارهای تولید گاز در ایران اشاره کردم. ایران در نظر دارد که تولید گاز خام خود را از میزان کنونی ٧٠٠میلیون متر مکعب در روز به ١١٠٠میلیون متر مکعب تا سال ٢٠١٨ برساند، اما برنامههایی در دستور کار قرار دارد که موج جدیدی از افزایش مصرف گاز در کشور را سبب خواهد شد و سایه بر تواناییهای صادرات گاز ایران خواهد افکند، مگر اینکه در داخل کشور بهینهسازی مصرف سوخت انجام شود.
چه موضوعاتی باعث توجه شما به این ضعف ساختاری صنعت گاز در ایران شد؟
وزارت نفت ایران برنامه دارد تا ٣میلیون خانوار جدید را طی سهسال آینده از نعمت گاز برخوردار کرده و مضاف بر آن حدود ١٩هزار واحد صنعتی را به شبکه گاز متصل کند. این درحالی است که هم اکنون ١٩میلیون خانوار ایرانی از گاز برخوردارند و شمار واحدهای صنعتی استفادهکننده از گاز به ٧٣هزار مورد بالغ میشود. ایران طی سال گذشته ١٧٤میلیارد مترمکعب گاز فرآوری شده مصرف کرده که بالغ بر ٩١میلیارد آن در بخش خانگی و ٣٤میلیارد مترمکعب در بخش صنعتی مصرف شده است، به عبارتی بیش از ٧٠درصد گاز فرآوری شده ایران در این دو بخش مصرف شده و افزایش مصرف این بخش به میزانی که اشاره شد بسیار چشمگیر خواهد بود. از طرفی هم ایران سالانه بیش از ١٢میلیارد مترمکعب گاز به بخش پتروشیمی تحویل میدهد و تولید پتروشیمی ایران به بالای ٤٤میلیون تن رسیده است. در عین حال اما پروژههایی به ارزش ٧٠میلیارد دلار در دستور کار ایران است که تولید پتروشیمی را طی پنجسال آینده به ١٢٠میلیون تن و تا یک دهه آینده به ١٨٠میلیون تن خواهد رساند و طبیعتا نیاز به گاز طبیعی چندین برابر افزایش خواهد یافت.
شما در نوشتارتان اشارهای هم به مصارف صنعتی و نیروگاهی داشتهاید، هدف شما از این بررسیها بیان چه نکتهای بوده است؟
بخش نیروگاهی ایران سال گذشته ٥٠میلیارد مترمکعب گاز مصرف کرده و هنوز ٢٠میلیارد باید به این رقم اضافه شود تا جلوی مصرف سوخت مایع در این بخش گرفته شود. از طرفی تولید برق ایران طی یک دهه گذشته تقریبا دو برابر شده است. سال گذشته بیش از ٢٧٠٠ مگاوات به تولید برق ایران افزوده شد و برایسال جاری نیز تقریبا به همین میزان افزوده خواهد شد و اکثر نیروگاههای جدید از نوع حرارتی هستند و رشد مصرف گاز در این بخش سالانه به میزان انبوهی افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر ٨٠درصد میادین فعال نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و برای آهسته کردن آهنگ کاهش تولید نفت٢: ١١: ٤٨ PMباید به این میادین گاز خام تزریق شود. ایران سال گذشته ٣٤میلیارد متر مکعب تزریق گاز داشته است، اما این رقم کافی نیست و باید حداقل به دو برابر سطح کنونی برسد. پس همه برنامههای دولتی که در بالا اشاره شد، لازمالاجراست و برای کشور بسیار سودآور است، اما تنها راه ایران برای رهایی از مصرف چشمگیر گاز و افزایش توان صادرات گاز، بهینهسازی مصرف انرژی است و بدون توجه به این موضوع، توان صادرات گاز ایران همواره زیر سوال خواهد بود. در اینخصوص بد نیست به گفتههای مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت ایران هم اشاره کنم که میگوید «فرصت کاهش ١٩درصدی شدت انرژی از سال ٨٩ تا ٩٣ از دست رفته است و در این مدت ٣هزار و ٦٠٠میلیون بشکه معادل نفت خام از دست رفته است».
برای اینکه ایران در بازارهای جهانی بتواند حضور داشته باشد اقدام اصلی چه خواهد بود؟
ایران سالانه بالای ٢میلیارد بشکه معادل نفت خام مصرف میکند که بیش از ٧٠درصد آن گاز طبیعی است. باید بدانید که شدت مصرف انرژی در ایران دو برابر متوسط جهانی است. ایران با کاهش ٥٠درصدی شدت مصرف انرژی میتواند به یک بازیگر بزرگ بازارهای جهانی گاز تبدیل شود، چراکه ایران با ٣٤ تریلیون مترمکعب ذخایر گازی بزرگترین دارنده گاز جهان است.