به گزارش نفت ما،با توجه به توسعه و تکمیل فازهای مختلف پارس جنوبی به نظر می‌رسد که شرکت ملی گاز ایران سیاست‌های بلندمدتی را برای مدیریت حجم عظیمی از گاز که در آینده نه‌چندان دوری وارد مدار مصرف می‌شود، در نظر داشته باشد.
این در حالی است که به گفته حسن بویری، مجری طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی با پایان عملیات چاه‌های باقیمانده سکوی نخست فاز ۱۸ و با توجه به وجود ظرفیت‌های پالایشی جدید در فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، تولیدات این بخش از میدان به ظرفیت روزانه ۵۰۰میلیون فوت مکعب گاز برای شیرین‌سازی و فرآورش به پالایشگاه فازهای ۱۵ و ۱۶ انتقال می‌یابد.
بویری می‌گوید: براساس تصمیمات گرفته شده از سوی وزارت نفت مقرر شده است تا با هدف حداکثرسازی سطح تولید گاز از این میدان مشترک، پالایشگاه‌هایی که آمادگی بیشتری برای دریافت گاز از دریا دارند، با اتصال به سکوهای تولیدی؛ منابع گازی لازم را دریافت کنند. به این ترتیب می‌توان پنداشت که حجم گاز موجود در کشور تا چه میزان می‌تواند افزایش یابد. مقارن با چنین افزایش حجمی که روزبه‌روز اخبار آن در رسانه‌ها منتشر می‌شود، شرکت ملی گاز ایران نرخ گاز مصرفی داخل کشور را ۱۵درصد افزایش داده است. در وهله نخست شاید به نظر برسد که با توجه به افزایش بهره‌برداری از منابع گازی پارس جنوبی، افزایش قیمت گاز غیرمنطقی باشد. درحالیکه بنا بر قانون هدفمندی یارانه‌ها، نرخ گاز داخلی (به‌طور کلی تمام حاملان انرژی) باید نزدیک نرخ صادراتی این سوخت پاک شود.
چشم‌انداز تولید، مصرف و صادرات گاز ایران
میزان تولید گاز طبیعی ایران در حالی به ۶۶۰میلیون مترمکعب در روز رسیده که انتظار می‌رود ایران حجم تولید گاز طبیعی خود را تا بهار آینده به ۷۶۰میلیون مترمکعب در روز افزایش دهد. این در حالی است که ایران تاکنون موفق شده فازهای یک تا ۱۰ میدان گازی پارس جنوبی را تکمیل کند. در این میان فازهای ۱۲ و ۱۵ تا ۱۸ این میدان گازی پیش از موعد مورد بهره‌برداری قرار گرفته و انتظار می‌رود این فازها تا سه سال آینده به‌طور کامل عملیاتی شوند.
ایران قصد دارد میزان تولید فعلی خود را در میدان گازی پارس جنوبی که ۳۳۰میلیون مترمکعب است، تا سال ۲۰۱۹م به۸۰۰میلیون مترمکعب افزایش دهد که این امر نیازمند راه‌اندازی ۱۹ فاز جدید از این میدان گازی و تزریق دست‌کم ۴۳میلیارد دلار سرمایه است. تحقق این موضوع به معنای آن است که حجم کل تولید گاز طبیعی ایران تا سال ۲۰۱۵ میلادی به یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید. آمارهای رسمی در سال مالی گذشته در کشور نشان می‌دهد که ۴۰درصد کل گاز طبیعی تولید شده در ایران که حجمی معادل ۹۱میلیارد مترمکعب است، در بخش مصارف خانگی استفاده شده که این میزان در مقایسه با سال گذشته ۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
تولید برق
در سال گذشته ایران بیش از ۵۰میلیارد مترمکعب گاز طبیعی را به منظور تولید برق به نیروگاه‌های برق اختصاص داده که این مقدار ۱۴درصد نسبت به سال گذشته افزایش نشان می‌دهد. در این بین و به منظور توقف تولید سوخت طبیعی در نیروگاه‌های برق، ایران باید ۷۰میلیارد مترمکعب گاز طبیعی را برای تولید برق اختصاص دهد. در این بین نیروگاه‌های برق حرارتی در ایران تولید خود را به میزان ۲ هزار مگاوات افزایش داده‌اند و میزان مصرف در این بخش نیز به میزان ۷درصد افزایش یافته است. لازم به یادآوری است که چنانچه مصرف روبه افزایش برق در سال آینده نیز ادامه یابد، میزان نیاز بخش تولید برق به گاز طبیعی به حجمی معادل ۷۵میلیارد مترمکعب خواهد رسید.
بخش صنعت
بخش صنعت ایران در سال گذشته ۴۴میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مصرف کرده که این میزان دست‌کم ۲/۵درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش نشان می‌دهد. به این ترتیب که آمار مصرف گاز طبیعی به وسیله بخش صنعت ایران در ۱۰سال گذشته در ۳ نوبت افزایش یافته است. اگرچه درحال‌حاضر چشم‌انداز دقیقی از میزان گاز طبیعی مورد نیاز بخش صنعت در ایران در دست نیست اما از آنجا که شرکت‌های پتروشیمی در ایران به دلیل کمبود گاز طبیعی با ۷۰درصد از ظرفیت رسمی خود فعالیت می‌کنند، ایران قصد دارد ۷۰میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی خود سرمایه‌گذاری کند. این درحالی است که دیگر بخش‌های صنعتی در ایران به حجم بیشتری از گاز طبیعی در سال‌های آینده نیاز خواهند داشت.
تزریق گاز طبیعی به چاه‌های نفت
تزریق گاز طبیعی به میدان‌های نفتی در نیمه دوم عمر خود با توجه به ۸ تا ۱۳درصد کاهش تولید سالانه یکی از چالش‌های اصلی و بزرگ ایران به شمار می‌رود. ایران در سال گذشته اعلام کرد که میزان تزریق گاز طبیعی به چاه‌های نفت یک تا ۳۴میلیارد مترمکعب بوده است. این در حالی است که به نظر می‌رسد حجم گاز طبیعی تزریق شده حدود دو برابر آمارهای رسمی اعلام شده است. در نهایت، در طول سال گذشته در مجموع ۲۰۵میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در ایران مصرف شده که به هیچ‌وجه حجم قابل توجهی به شمار نمی‌رود و این موضوع سبب شد تا ایران بتواند ۷/۹میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر کند.
در همین زمینه ایران قصد دارد با انتقال حجمی معادل ۵ تا ۷میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به عراق صادرات گاز خود را به این کشور آغاز کند. اگرچه این میزان گاز طبیعی به هیچ عنوان حجم قابل‌توجهی برای صادرات نیست اما منبعی که این میزان گاز از آن به عراق صادر خواهد شد، میدان گازی پارس جنوبی نیست. حجم گاز صادراتی ایران به عراق که در موافقتنامه امضا شده بین دو کشور تصریح شده است و بر این اساس ایران باید ششمین خط لوله انتقال گاز را درون کشوری احداث کند که این پروژه برای محقق شدن به سرمایه‌گذاری معادل ۲میلیارد دلار نیاز خواهد داشت و این خط لوله میدان گازی پارس جنوبی را به مرز ایران و کردستان عراق متصل خواهد کرد. چنانچه سرمایه مورد نیاز برای احداث این خط لوله محقق شود، منابع گاز طبیعی یکی از فازهای استاندارد میدان گازی پارس جنوبی به عراق صادر خواهد شد. بنابراین می‌توان گفت که کل میزان صادرات گاز ایران را در امسال محدود خواهد کرد. چنانچه ایران حجم تولید گاز طبیعی خود را به ۱۰۰میلیون مترمکعب در امسال افزایش دهد، این کشور قادر خواهد بود پاسخگوی مصرف رو به افزایش داخلی و کاهش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌های برق باشد اما مشکل تزریق گاز به چاه‌های نفت همچنان موضوعی حل نشده باقی خواهد ماند.
نکته قابل توجه در این بین گزارشی است که از سوی حمید رضا کاتوزیان، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران و رییس پژوهشکده صنعت نفت در سال ۲۰۱۳م ارائه شده است. براساس این گزارش با توجه به روند رو به رشد مصرف گاز طبیعی در ایران، چنانچه سرعت رشد مصرف در ایران به مقدار فعلی باشد، مصرف گاز طبیعی در ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۲۵۰۰میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید. به بیان دیگر مصرف گاز طبیعی ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی ۴برابر حجم مصرف فعلی آن خواهد شد. این آمار زنگ خطر را برای مقامات ایرانی به صدا درآورده است و به‌نظر می‌رسد که مهار روند افزایش مصرف گاز طبیعی در این کشور نیازمند اتخاذ تصمیمات و تدابیر مناسب‌تری است. چنانچه ایران نتواند مصرف داخلی گاز خود را کنترل کرده و از افزایش روزافزون آن جلوگیری کند، نه‌تنها قادر به صادرات نخواهد بود بلکه برای تامین نیاز داخلی خود ناچار است به واردات گاز طبیعی از دیگر کشورها اقدام کند. ۳۰ سال پیش میزان مصرف داخلی گاز طبیعی در ایران ۱۰میلیارد مترمکعب بوده، اما سهم گاز در سبد انرژی این کشور کمتر از ۲۰درصد گزارش شده است. این در حالی است که درحال‌حاضر سهم گاز از سبد انرژی در ایران بیش از ۶۵درصد است. درحال‌حاضر میزان اثرگذاری نیروگاه‌های برق حرارتی در ایران ۳۷درصد است. بیش از ۱۱میلیارد مترمکعب از گاز طبیعی در ایران به دلیل سوختن در مشعل‌ها هدر می‌رود و نکته حائز اهمیت در این میان آن است که مصرف داخلی گاز طبیعی در ایران بسیار بالا است. در این بین ایران دست‌کم تا سال ۲۰۲۰ میلادی هیچ خط لوله‌ای برای صادرات گاز به اروپا در اختیار نداشته و این کشور تفاهمنامه‌های بسیاری را در زمینه صادرات ۵۰میلیون مترمکعب گاز به عراق، ۳۰ میلیون مترمکعب به عمان و ۳۰میلیون مترمکعب به پاکستان امضا کرده است. ایران چنانچه بخواهد به این تفاهمنامه‌ها و موافقتنامه‌ها پایبند باشد، باید راه‌حلی برای کاهش رشد روزافزون مصرف گاز طبیعی در این کشور بیابد.
منبع: روزنامه صمت
دریافت صفحه با کد QR