به گزارش نفت ما،با تکمیل فازهای میدان گازی مشترک پارس جنوبی، حجم زیادی از گاز وارد مدار مصرف می‌شود که علاوه بر رفع نیاز داخل در بخش مصارف صنعتی، پتروشیمی و خانگی بازهم با مازاد مصرف این سوخت پاک روبه‌رو خواهیم بود. بهترین راهکار برای مدیریت این حجم از گاز، گام نهادن در مسیر توسعه صادرات است؛ به این ترتیب بنا بر اولویت، شرکت ملی گاز نخست به تغذیه کشورهای منطقه خاورمیانه پرداخته و سپس پا را فراتر نهاده و شروع به صادرات گاز به آسیای شرقی و به دنبال آن به اروپا خواهیم کرد.
با در نظر گرفتن این نکته که بیشتر کشورهای منطقه خاورمیانه از منابع غنی گازی برخوردار هستند و حتی اگر خود دارنده منابع گازی نباشند، کشورهایی همچون قطر را به منظور تامین نیاز خود به گاز در نزدیکی خود دارند، باید بررسی کرد که آیا صادرات گاز در منطقه خاورمیانه مقرون به صرفه است؟
این در حالی است که به گفته عزیزالله رمضانی، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران، این شرکت در زمینه صادرات گاز به افغانستان در حال مذاکره با این کشور است. به گفته وی، به دلیل اینکه بازار افغانستان برای واردات گاز آماده نیست و برای نخستین‌بار وارد این عرصه می‌شوند برای آنها ابهاماتی وجود دارد.
رمضانی پیش‌تر نیز گفته بود که افغانستان بازار بالقوه‌ای برای صادرات گاز ایران به‌شمار می‌رود و امکان تبدیل این کشور به یک مشتری بالفعل گاز ایران وجود دارد و در این زمینه بخش خصوصی نیز مایل به سرمایه‌گذاری است.

ازسوی دیگر به گفته حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز تاکنون مذاکره دولتی برای صادرات گاز ایران به افغانستان انجام نشده و چند شرکت خصوصی برای تامین گاز شهرهای مرزی افغانستان وارد مذاکره شده‌اند.
همزمان با چنین تصمیمی رییس موسسه یو ئی‌جی پاکستان اعلام کرده است که طرح ساخت خط لوله گازی ایران- پاکستان ( خط لوله صلح) به زودی به واقعیت بدل می‌شود. وی گفت: این پروژه برای هر دو کشور همسایه ابعاد مهم اقتصادی و سیاسی دارد، اما امریکا بزرگترین مانع در راه اجرای این پروژه است و اسلام‌آباد را مجبور می‌کند که از ترکمنستان گاز وارد کند.
این مقام مسئول اعلام کرد: برنامه واردات گاز از آسیای میانه به این زودی‌ها و برای دهه آینده به دلیل شرایط افغانستان میسر نیست، اما لغو تحریم‌ها علیه ایران به کاهش چشمگیر بحران انرژی در پاکستان منجر می‌شود. این درحالی است که پاکستان نخستین محموله گاز مایع خود را از قطر تحویل گرفته است. لازم به یادآوری است که نخستین و مهم‌ترین دلیل صادرات گاز به همسایگان شرقی ایران، گازرسانی به مناطق محروم شرقی کشور است.

موسی احمدی، دبیر دوم کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در چند ماه اخیر شاهد پیشرفت‌های خوبی در راه‌اندازی فازهای مختلف پارس جنوبی از جمله فاز ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ بوده‌ایم و از این رو شرایط مناسبی برای صادرات گاز داریم، در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: هرچه حجم صادرات خود به کشورهای منطقه خاورمیانه و کشورهای اسلامی را افزایش دهیم، میزان همبستگی با این کشورها افزایش می‌یابد. چراکه تامین سود تجاری تنها هدف صادرات گاز نیست و اهداف مهم‌تری ازجمله برقراری امنیت در منطقه مورد نظر است.
وی ادامه داد: هرچه ارتباطات ایران در زمینه داد و ستدهای تجاری با کشورهای منطقه افزایش یابد، برقراری امنیت در منطقه نیز آسان‌تر خواهد شد؛ چنانچه شاهد بهبود روابط ایران با عراق، سوریه، لبنان و سایر کشورهای منطقه خاورمیانه بوده‌ایم.
احمدی با تاکید بر اینکه بهره‌برداری نکردن از خط لوله ایران - پاکستان به دلیل اهمال‌کاری طرف پاکستانی بوده است، تصریح کرد: بخشی از این خط لوله که در خاک ایران قرار دارد به‌طور تمام و کمال تا نزدیکی‌های مرز نیز تکمیل شده است، اما به دلایل گوناگون اقتصادی، سیاسی و امنیتی که در پاکستان وجود داشت، این خط لوله به بهره‌برداری نرسیده است. به‌طور کلی هرچه مراودات ایران با کشورهای همسایه در زمینه نفت، گاز و فرآورده‌های پتروشیمی بیشتر شود، ضریب برقراری امنیت در منطقه خاورمیانه و به‌ویژه میان کشورهای اسلامی افزایش می‌یابد. از آنجا که مراودات تجاری تنها با هدف تامین مالی کشور انجام نمی‌شود و تاثیر فرهنگی به دنبال دارد، توسعه صادرات محصولات ایران می‌تواند در کاهش چهره منفی ایران که رسانه‌های غربی و امریکایی سعی در اشاعه آن در منطقه خاورمیانه دارند، بسیار موثر واقع شود.  
عمان، مقصد گازی ایران
روشن است که مراودات اقتصادی می‌تواند منافع بی‌شماری برای کشورهای مورد مراوده داشته باشد که مهم‌ترین آن، هم‌هدف کردن آنها با یکدیگر است. به عبارت دیگر زمانی که یک پروژه سوددهی مشترکی میان چند کشور داشته باشد، تامین امنیت آن پروژه نیز هدف مشترک کشورهای ذی‌نفع محسوب می‌شود.
در ادامه این بررسی سید عبدالجواد علوی، رییس هیات مدیره شرکت اکتشاف نفت ایران با اشاره به اینکه ایران به متقاضیان گاز صادر می‌کند به صمت گفت: کشورهای زیادی در منطقه خاورمیانه دارای منابع گازی هستند، اما منابع گازی آنها زیاد نبوده و اغلب دارای گازهای همراه هستند (گازهایی که هنگام استخراج نفت خارج می‌شوند). از سوی دیگر متقاضیان گاز ایران در داخل منطقه خاورمیانه و حتی خارج از آن زیاد هستند که از جمله آنها می‌توان به عراق، امارات و عمان اشاره کرد.

مدیر سابق بین‌الملل شرکت توسعه صادرات گاز افزود: مزایای اقتصادی و امنیتی صادرات گاز ایران در منطقه خاورمیانه بسیار زیاد است، البته اروپا نیز می‌تواند یکی از مقاصد صادراتی ایران باشد، اما ترجیح باید صادرات و تغذیه کشورهای همسایه ایران باشد.
علوی با یادآوری اینکه ایران به‌طور ناگهانی از خط لوله ناباکو که رسالت آن انتقال گاز از ایران به اروپا بود، کنار گذاشته شد، تصریح کرد: احداث خط لوله به اروپا حداقل به ۶ تا ۸ سال زمان نیاز دارد. از سویی دیگر صادرات گاز به افغانستان نیز منطقی به نظر نمی‌رسد چراکه این کشور علاوه بر بی‌ثباتی امنیتی، فعالیت‌های صنعتی چشمگیری نیز ندارد.
البته بد نیست بدانید که افغانستان خود دارای منابع گازی محدودی است. وی اظهار کرد: اولویت نخست ایران باید صادرات گاز به عراق، عمان و امارات که البته خود خواهان گاز ایران هستند، باشد. در این میان قطر با وجود منابع گازی که در اختیار دارد تنها صادرکننده ال.ان.جی محسوب می‌شود و درصدد صادرات گاز خود به عراق نیست. اولویت بعدی ایران نیز بهتر است صادرات گاز به منطقه شرق آسیا به ویژه چین باشد چراکه این کشور صنعتی بوده و موارد مصرف گاز زیادی دارد. البته صادرات گاز به آسیای شرقی منوط به قانع کردن روسیه به منظور ورود نکردن به حوزه صادرات گاز به شرق آسیاست. بهتر است روسیه به تامین گاز اروپا و ایران به تامین گاز آسیای شرقی بپردازد.
براساس این گزارش به نظر می‌رسد اصل صادرات می‌تواند جزییات زیادی در بر داشته باشد و نباید به آن سطحی نگریست چراکه هدف از صادرات تنها تامین منافع اقتصادی نیست. لازم به یادآوری است که احداث خط لوله گاز به مقصد افغانستان یا پاکستان می‌تواند موجب گازرسانی به مناطق محروم استان سیستان و بلوچستان شود. منبع: روزنامه صمت