در حالی‌که برآوردهای مراجع معتبر بین‌المللی همواره از دسترسي آسان و ارزان به مقادير فراوان خوراك گازی به‌عنوان نقطه قوت صنعت پتروشیمی ایران یاد می‌کنند، ولی قطعی سریالی و مکرر گاز صنایع پتروشیمی در فصل سرما خلاف این ادعا را ثابت می‌کند.
تاریخ انتشاريکشنبه ۷ آذر ۱۴۰۰ - ۱۴:۲۴
کد مطلب : ۱۴۱۶۵۸
قطعی گاز به کاهش ۳۰ درصدی تولیدات پتروشیمی کشور می انجامد؛
تهدید منابع ارزی کشور با قطع گاز پتروشیمی ها
نادعلی بای
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "، وزارت نفت اخیرا گاز صنایع سیمان، فولاد و پتروشیمی را قطع کرده و در این میان روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب از گاز تخصیصی صنایع پتروشیمی کاهش یافته است. البته افزایش افسارگسیخته و شدت مصرف انرژی کشور به ویژه گاز و مضافاً عدم توسعه و تکمیل فازهای پارس جنوبی و افت فشار در فازهای در حال بهره‌برداری، باعث شده تا مصرف گاز طبیعی از تولید پیشی بگیرد و هر ساله در فصل سرما صنایع پتروشیمی، نیروگاه برق حرارتی، فولاد و سیمان با کاهش و حتی توقف تولید مواجه شوند. در همین قطعی اخیر هم برخی از واحدهای پتروشیمی با مشکل کمبود گاز مواجه شده‌اند و بخشی از فعالیت آنها متوقف شده‌است. به عنوان مثال هم اکنون فاز 3 پتروشیمی پردیس به صورت 100 درصدی متوقف شده و تولید اوره و آمونیاک آن کاهش یافته‌است. به عبارت بهتر، عمده این قطعی گاز متعلق به شرکتهای بورسی پتروشیمی است که باعث زیان سهامداران می‌شود. در این گزارش، تاثیر قطعی گاز بر تولید صنایع پتروشیمی در گفت‌و‌گو با کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته‌است.
افزایش 22 درصدی مصرف گاز نسبت به پارسال
«جواد اوجی» وزیر نفت اخیرا اعلام کرد که امسال در فصل سرما، روزی تا 200 میلیون مترمکعب کمبود گاز داریم و از افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده به بیش از ۵۱۷ میلیون متر مکعب خبر داد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۲ درصد افزایش داشته‌است.
«محمدرضا جولایی»، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز نیز میزان مصرف گاز را نزدیک به رقم اوجی یعنی ۵۲۱ میلیون مترمکعب اعلام کرده و گفته در این بخش با رشد ۸درصدی نسبت به زمان مشابه پارسال روبهرو هستیم. به گفته وی، امسال نسبت به سال گذشته ۵۰ میلیون متر مکعب معادل دو فاز پارس جنوبی افزایش مصرف داریم. جولایی از تولید حدود 1 میلیارد متر مکعبی گاز کشور خبر داده که از این میزان حدود ۸۴۰ تا ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز تحویل شبکه سراسری گاز می شود و بخش خانگی هم حدود ۵۲۰میلیون مترمکعب، مصرف می‌کند و بقیه مربوط به نیروگاه‌ها و صنایع است.
کاهش 30 درصدی تولیدات پتروشیمی کشور با قطعی گاز
«احمد مهدوی ابهر»، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در گفت و گو با خبرنگار "نفت ما" اظهار داشت: ارزانی و دسترسی به گاز در صنعت پتروشیمی کشور دیگر معنا ندارد و به هیچ وجه اینگونه نیست، چرا که هر متر مکعب گاز برای صنایع پتروشیمی 3700 تومان محاسبه می شود و از قیمت خوراک در کشورهای منطقه مثل قطر و عربستان سعودی گران تر است. لذا در مکانیزم تشویق و تنبیه مشترکان پرمصرف خانگی، با صرفه جویی خانوارها باز هر متر مکعب مصرف خانگی (100 تومان در هر متر مکعب) به بخش صنعتی و تجاری همان 3700 تومان فروخته می‌شود. یا مثلا قیمت هر تن اتان تحویلی به مجتمع‌های پتروشیمی در آمریکا 150 دلار است در حالی‌که در کشور ما 220 دلار است.
مهدوی افزود: در همه جای دنیا اولویت اول در بخش انرژی و خوراک با صنایع است و بعد خانگی اما در کشور ما برعکس است! لذا زیبنده کشوری مانند ایران به‌عنوان داعیه‌دار دومین ذخایر گاز دنیا، نیست که بخش تولیدش به دلیل شدت مصرف انرژی و عدم پیش‌بینی و برنامه‌ریزی لازم دچار وقفه شود.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اشاره به اینکه کمبود خوراک گازی صنایع پتروشیمی مشکلات متععدی ایجاد می کند ادامه داد: با تصمیمی که اخیرا وزارت نفت گرفته قرار شده روزانه 20 میلیون متر مکعب گاز واحدهای پتروشیمی کاهش یابد. اضافه کنم که گاز تخصیصی صنایع پتروشیمی روزانه 70 میلیون متر مکعب است که با این حساب روزانه حدود 30 درصد تولیدات پتروشیمی متوقف می‌شود و در این میان واحدهای تولید اوره، متانول و آمونیاک که به صورت مستقیم از گاز متان به عنوان خوراک استفاده می‌کنند، بیشترین زیان را متحمل می‌شوند. هرچند برخی خلاف این را مطرح می‌کنند که تا 30 درصد کاهش خوراک، طبیعی است و صنایع پتروشیمی با خوراک گازی، تاب‌آوری دارند.
به باور مهدوی، کمبود خوراک باعث می شود تا با کاهش و توقف تولید این واحدها روبهرو شویم که منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود. برآورد می‌شود این میزان کاهش و کمبود خوراک گازی روزانه بالغ بر 17 تا 18 میلیون دلار عدم‌النفع و آسیب دربر داشته باشد. پیش‌بینی شده که امسال صنعت پتروشیمی کشور 14 میلیارد دلار ارزرآوری داشته‌باشد. مضافا شرکتهای پتروشیمی تعهدات و قراردادهای بلندمدت فروش محصول دارند که باعث از دست دادن اعتبار این شرکتها و مشتریان دائمی‌شان می‌شود. لذا قطعی سریالی گاز صنایع پتروشیمی خسارات اقتصادی جبران‌ناپذیری در شرایطی که صادرات نفت‌مان تحریم است وارد می‌کند و بایستی از قبل تدابیر و پیش‌بینی لازم برای حل افت فشار و افزایش مصرف اندیشیده می‌شد.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی تصریح کرد: دولت بر اساس قانون متعهد شده‌است در صورت قطع غیرمترقبه خوراک صنایع پتروشیمی، خسارت پرداخت نماید، ولی هیچگاه این خسارت پرداخت نشده‌است.
زیان روزانه 20 میلیون دلاری پتروشیمی ها با قطع گاز
«بهزاد محمدی» مدیر عامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم با بیان اینکه وقتی صحبت از نوسانات گاز در زمستان می‌شود ما به عنوان صنعت پایین‌دست نگران می‌شویم، اعلام کرد: هر روز قطعی گاز در صنعت پتروشیمی، ۲۰ میلیون دلار کاهش درآمد برای کشور به همراه خواهد داشت. ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار از درآمد ۲۱ میلیارد دلاری کنونی صنعت پتروشیمی، صادراتی است.
قطع گاز صنایع پتروشیمی، جایگزین ندارد
«رمضانعلی سنگدوینی» رییس کمیته گاز و پتروشیمی کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌و‌گو با نفت ما، اظهار داشت: نبود خوراک به معنی توقف کار پتروشیمی است که مشکلات زیادی برای کشور به‌وجود می‌آورد، بر این اساس باید مساله تامین خوراک آنها در اولویت قرار گیرد و ما نیز در کمیسیون انرژی مجلس این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. عضو کمیسون انرژی مجلس ادامه داد: اگر صنایعی غیر از پتروشیمی، گاز طبیعی در اختیار نداشته باشند، به‌هرحال می‌توان با سوخت جایگزین و مایع، مشکل آنها را رفع کرد، اما برای صنعت پتروشیمی کشور، چنین گزینه‌ای در دسترس نیست.
قطع گاز منجر به توقف صنایع تکمیلی وابسته به پتروشیمی می‌شود
«حسن بهرام نیا» عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس نیز در در گفت‌و‌گو با نفت ما اظهار داشت: از محل صرفه‌جویی در مصرف گاز می‌توان آن را در اختیار پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به منظور ایجاد ارزش افزوده بالاتر قرار داد. به نظر این عضو کمیسیون انرژی مجلس، قطع خوراک پتروشیمی‌ها در زمستان برای تامین گاز مشترکین خانگی دردی ناعلاج بوده و این یک نقص بزرگ است. لذا لازمه ایجاد اشتغال در راستای اقتصاد مقاومتی و پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید، توجه به صنایع است، با قطع خوراک پتروشیمی‌ها چرخ‌های توسعه اقتصادی کشور از حرکت باز می‌ایستد، چرا که صنعت پتروشیمی دارای زنجیره تولید است و کوچکترین آسیب به آن می‌تواند بسیاری از صنایع تکمیلی را دچار مشکل کند. وی خواستار آن شد تا مسوولین حوزه گازی کشور در خصوص تحویل گاز خانگی، صنعتی و تجاری برنامه‌ریزی مدونی انجام دهند تا روند فعالیت واحدهای پتروشیمی در زمستان دچار وقفه نشود و به ناچار خوراک آنها قطع نشود.
نکته مهمی که باید به آن پرداخت اینکه هنوز فصل زمستان فرانرسیده، قطعی گاز صنایع پتروشیمی شروع شده در صورتی که در سال گذشته این صنایع فقط 16 روز قطعی گاز داشتند.
در پایان باید اشاره کرد که با توجه به توسعه و تکمیل واحدهای اوره، متانول و آمونیاک که ارزش افزوده بسیاری برای کشور داشته و جور عدم صادرات نفت را می کشند، و اوره‌سازان و متانول‌سازان ایرانی نقش مهمی در معادلات عرضه این محصولات و حتی قیمت‌گذاری در سطح بین‌المللی دارند، به گونه‌ای که هم اکنون مثلا در طی 9 ماه اخیر قیمت اوره از 200 دلار در هر تن به 880 دلار رسیده‌است و 50 تا 60 دلار بالاتر از قیمت آرگوس فروش صادراتی داریم، بایسته و شایسته است تا با تدابیر لازم جلوی توقف تولید این مجتمع‌ها گرفته‌شود. لذا نباید دسترسی به خوراک کافی، که از مزیت‌ها و فرصت‌های صنعت پتروشیمی کشور است تبدیل به تهدید و چالش شود.
افزایش 22 درصدی مصرف گاز نسبت به پارسال
«جواد اوجی» وزیر نفت اخیرا اعلام کرد که امسال در فصل سرما، روزی تا 200 میلیون مترمکعب کمبود گاز داریم و از افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده به بیش از ۵۱۷ میلیون متر مکعب خبر داد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۲ درصد افزایش داشته‌است.
«محمدرضا جولایی»، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز نیز میزان مصرف گاز را نزدیک به رقم اوجی یعنی ۵۲۱ میلیون مترمکعب اعلام کرده و گفته در این بخش با رشد ۸درصدی نسبت به زمان مشابه پارسال روبهرو هستیم. به گفته وی، امسال نسبت به سال گذشته ۵۰ میلیون متر مکعب معادل دو فاز پارس جنوبی افزایش مصرف داریم. جولایی از تولید حدود 1 میلیارد متر مکعبی گاز کشور خبر داده که از این میزان حدود ۸۴۰ تا ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز تحویل شبکه سراسری گاز می شود و بخش خانگی هم حدود ۵۲۰میلیون مترمکعب، مصرف می‌کند و بقیه مربوط به نیروگاه‌ها و صنایع است.
کاهش 30 درصدی تولیدات پتروشیمی کشور با قطعی گاز
«احمد مهدوی ابهر»، دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در گفت و گو با خبرنگار "نفت ما" اظهار داشت: ارزانی و دسترسی به گاز در صنعت پتروشیمی کشور دیگر معنا ندارد و به هیچ وجه اینگونه نیست، چرا که هر متر مکعب گاز برای صنایع پتروشیمی 3700 تومان محاسبه می شود و از قیمت خوراک در کشورهای منطقه مثل قطر و عربستان سعودی گران تر است. لذا در مکانیزم تشویق و تنبیه مشترکان پرمصرف خانگی، با صرفه جویی خانوارها باز هر متر مکعب مصرف خانگی (100 تومان در هر متر مکعب) به بخش صنعتی و تجاری همان 3700 تومان فروخته می‌شود. یا مثلا قیمت هر تن اتان تحویلی به مجتمع‌های پتروشیمی در آمریکا 150 دلار است در حالی‌که در کشور ما 220 دلار است.
مهدوی افزود: در همه جای دنیا اولویت اول در بخش انرژی و خوراک با صنایع است و بعد خانگی اما در کشور ما برعکس است! لذا زیبنده کشوری مانند ایران به‌عنوان داعیه‌دار دومین ذخایر گاز دنیا، نیست که بخش تولیدش به دلیل شدت مصرف انرژی و عدم پیش‌بینی و برنامه‌ریزی لازم دچار وقفه شود.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اشاره به اینکه کمبود خوراک گازی صنایع پتروشیمی مشکلات متععدی ایجاد می کند ادامه داد: با تصمیمی که اخیرا وزارت نفت گرفته قرار شده روزانه 20 میلیون متر مکعب گاز واحدهای پتروشیمی کاهش یابد. اضافه کنم که گاز تخصیصی صنایع پتروشیمی روزانه 70 میلیون متر مکعب است که با این حساب روزانه حدود 30 درصد تولیدات پتروشیمی متوقف می‌شود و در این میان واحدهای تولید اوره، متانول و آمونیاک که به صورت مستقیم از گاز متان به عنوان خوراک استفاده می‌کنند، بیشترین زیان را متحمل می‌شوند. هرچند برخی خلاف این را مطرح می‌کنند که تا 30 درصد کاهش خوراک، طبیعی است و صنایع پتروشیمی با خوراک گازی، تاب‌آوری دارند.
به باور مهدوی، کمبود خوراک باعث می شود تا با کاهش و توقف تولید این واحدها روبهرو شویم که منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود. برآورد می‌شود این میزان کاهش و کمبود خوراک گازی روزانه بالغ بر 17 تا 18 میلیون دلار عدم‌النفع و آسیب دربر داشته باشد. پیش‌بینی شده که امسال صنعت پتروشیمی کشور 14 میلیارد دلار ارزرآوری داشته‌باشد. مضافا شرکتهای پتروشیمی تعهدات و قراردادهای بلندمدت فروش محصول دارند که باعث از دست دادن اعتبار این شرکتها و مشتریان دائمی‌شان می‌شود. لذا قطعی سریالی گاز صنایع پتروشیمی خسارات اقتصادی جبران‌ناپذیری در شرایطی که صادرات نفت‌مان تحریم است وارد می‌کند و بایستی از قبل تدابیر و پیش‌بینی لازم برای حل افت فشار و افزایش مصرف اندیشیده می‌شد.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی تصریح کرد: دولت بر اساس قانون متعهد شده‌است در صورت قطع غیرمترقبه خوراک صنایع پتروشیمی، خسارت پرداخت نماید، ولی هیچگاه این خسارت پرداخت نشده‌است.
زیان روزانه 20 میلیون دلاری پتروشیمی ها با قطع گاز
«بهزاد محمدی» مدیر عامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم با بیان اینکه وقتی صحبت از نوسانات گاز در زمستان می‌شود ما به عنوان صنعت پایین‌دست نگران می‌شویم، اعلام کرد: هر روز قطعی گاز در صنعت پتروشیمی، ۲۰ میلیون دلار کاهش درآمد برای کشور به همراه خواهد داشت. ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار از درآمد ۲۱ میلیارد دلاری کنونی صنعت پتروشیمی، صادراتی است.
قطع گاز صنایع پتروشیمی، جایگزین ندارد
«رمضانعلی سنگدوینی» رییس کمیته گاز و پتروشیمی کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌و‌گو با نفت ما، اظهار داشت: نبود خوراک به معنی توقف کار پتروشیمی است که مشکلات زیادی برای کشور به‌وجود می‌آورد، بر این اساس باید مساله تامین خوراک آنها در اولویت قرار گیرد و ما نیز در کمیسیون انرژی مجلس این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. عضو کمیسون انرژی مجلس ادامه داد: اگر صنایعی غیر از پتروشیمی، گاز طبیعی در اختیار نداشته باشند، به‌هرحال می‌توان با سوخت جایگزین و مایع، مشکل آنها را رفع کرد، اما برای صنعت پتروشیمی کشور، چنین گزینه‌ای در دسترس نیست.
قطع گاز منجر به توقف صنایع تکمیلی وابسته به پتروشیمی می‌شود
«حسن بهرام نیا» عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس نیز در در گفت‌و‌گو با نفت ما اظهار داشت: از محل صرفه‌جویی در مصرف گاز می‌توان آن را در اختیار پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به منظور ایجاد ارزش افزوده بالاتر قرار داد. به نظر این عضو کمیسیون انرژی مجلس، قطع خوراک پتروشیمی‌ها در زمستان برای تامین گاز مشترکین خانگی دردی ناعلاج بوده و این یک نقص بزرگ است. لذا لازمه ایجاد اشتغال در راستای اقتصاد مقاومتی و پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید، توجه به صنایع است، با قطع خوراک پتروشیمی‌ها چرخ‌های توسعه اقتصادی کشور از حرکت باز می‌ایستد، چرا که صنعت پتروشیمی دارای زنجیره تولید است و کوچکترین آسیب به آن می‌تواند بسیاری از صنایع تکمیلی را دچار مشکل کند. وی خواستار آن شد تا مسوولین حوزه گازی کشور در خصوص تحویل گاز خانگی، صنعتی و تجاری برنامه‌ریزی مدونی انجام دهند تا روند فعالیت واحدهای پتروشیمی در زمستان دچار وقفه نشود و به ناچار خوراک آنها قطع نشود.
نکته مهمی که باید به آن پرداخت اینکه هنوز فصل زمستان فرانرسیده، قطعی گاز صنایع پتروشیمی شروع شده در صورتی که در سال گذشته این صنایع فقط 16 روز قطعی گاز داشتند.
در پایان باید اشاره کرد که با توجه به توسعه و تکمیل واحدهای اوره، متانول و آمونیاک که ارزش افزوده بسیاری برای کشور داشته و جور عدم صادرات نفت را می کشند، و اوره‌سازان و متانول‌سازان ایرانی نقش مهمی در معادلات عرضه این محصولات و حتی قیمت‌گذاری در سطح بین‌المللی دارند، به گونه‌ای که هم اکنون مثلا در طی 9 ماه اخیر قیمت اوره از 200 دلار در هر تن به 880 دلار رسیده‌است و 50 تا 60 دلار بالاتر از قیمت آرگوس فروش صادراتی داریم، بایسته و شایسته است تا با تدابیر لازم جلوی توقف تولید این مجتمع‌ها گرفته‌شود. لذا نباید دسترسی به خوراک کافی، که از مزیت‌ها و فرصت‌های صنعت پتروشیمی کشور است تبدیل به تهدید و چالش شود.
