مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان گفت: در حالی وزارت نفت با مانور سنگین رسانه‌ای به دنبال دستاوردسازی در طرح تثبیت و توسعه پالایشگاه آبادان است که بررسی این طرح از جنبه‌های مختلف، گواه ناکارآمدی و آشفتگی مدیریتی و عدم‌النفع است.

 به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،   حکیم قیم مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان با اشاره به تاریخچه طرح تثبیت و توسعه پالایشگاه آبادان (فاز 2 پالایشگاه آبادان) گفت: هدف از تدوین طرح فاز 2 پالایشگاه آبادان، به‌روز رسانی و ارتقا این پالایشگاه بود. این طرح بزرگ در دولت دهم طرح‌ریزی شد و مقرر شد، تامین مالی این طرح از طریق فاینانس چینی‌ها انجام شود. میزان سرمایه مورد نیاز این طرح 3.7 میلیارد یورو بود.
*پشت پا به چینی‌ها به امید شرکت‌های غربی این بار در فاز 2 پالایشگاه آبادان
وی افزود: کارهای مقدماتی ناظر به عقد قرارداد با شرکت‌ها و بانک‌های چینی در دولت دهم صورت گرفت، اما به دلیل پایان یافتن عمر دولت دهم، انجام کارهای اجرایی به دولت یازدهم موکول شد. با روی کارآمدن آقای زنگنه موضوع قرارداد ایران و چین برای ارتقای پالایشگاه آبادان به حاشیه رفت، زیرا ایشان و تیم فعلی وزارت نفت نگاهشان صرفا به غرب بود و تلاش کردند تا از طریق شرکت‌های غربی این پروژه را جلو ببرند.
قیم گفت: علیرغم اصرار دولت یازدهم به حضور شرکت‌های غربی در این طرح و حتی با انعقاد توافق برجام، باز هم هیچ یک از این شرکت‌ها حاضر به انجام طرح فاز 2 پالایشگاه آبادان نشدند. یعنی طرح فاز 2 این پالایشگاه از سال 92 تا 96 معطل برجام و حضور شرکت‌های غربی بود که در نهایت هم این اتفاق نیفتاد.
*چگونه طرح تثبیت و توسعه پالایشگاه آبادان از سوددهی افتاد؟
مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان اظهار داشت: در نتیجه در اوایل سال 96 دوباره وزارت نفت تصمیم گرفت که این پروژه را به کمک چینی‌ها انجام دهد، اما این بار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در خود طرح تغییراتی انجام داد که اساسا این طرح استحاله شد. وزارت نفت این طرح واحد را به دو بخش مجزا شامل واحدهای تقطیر و واحدهای تبدیل تقسیم کرد.
وی خاطرنشان کرد: در تمامی پالایشگاه‌ها انجام طرح تثبیت و توسعه در بخش تقطیر ارزش افزوده خاصی در پی ندارد، ولی برعکس ارتقا و بهینه‌سازی واحدهای تبدیلی ارزش افزوده تولیدی را به شدت افزایش می‌دهد، زیرا فرآورده‌های سودآور پالایشگاه مثل بنزین در واحدهای تبدیلی تولید می‌شوند، نه تقطیری.
قیم توضیح داد: در طرح فعلی وزارت نفت که بر روی آن مانور رسانه‌ای کرده‌اند، ارتقای واحدهای تقطیری در اولویت قرار گرفت و ارتقای واحدهای تبدیلی که سوددهی بالایی داشتند، به حاشیه رفت. هر چند که اشتباه بزرگ شرکت ملی پالایش و پخش این بود که اساسا نباید این طرح واحد را دو تکه می‌کرد. وقتی شما طرح تثبیت و توسعه پالایشگاه آبادان را دو تکه کنید و سپس بخش سودده آن را کنار بگذارید، عملا این طرح مزیت خود را از دست می‌دهد.
*بعد از گذشت 8 سال پیشرفت اجرایی بخش اول فاز 2 پالایشگاه آبادان تنها 57 درصد است
مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان گفت: به هر حال این طرح با همه نواقصی که دارد از اواخر سال 95 یا اوایل سال 96 شروع به کار کرد و تا به امروز (خرداد 1400) میزان پیشرفت پروژه 57 درصد است، اما مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش به غلط پیشرفت طرح را 80 درصد عنوان کرده‌اند، درحالی که «پیشرفت کل» طرح که شامل بخش‌های مختلفی است حدود 80 درصد است و «پیشرفت اجرایی» این طرح تنها 57 درصد است.
وی تاکید کرد: البته توجه داشته باشید که این پیشرفت تنها شامل ارتقای واحدهای تقطیری بود. یعنی یک طرح ناقص را که از سال 92 کلید خورده بود و باید ظرف 36 ماه به پایان می‌رسید، با تعلل وزارت نفت برای غربی‌ها و سومدیریت شرکت پالایش و پخش هم‌اکنون بعد از 8 سال تنها ارتقای واحدهای تقطیر آن پیشرفت 57 درصد دارد.
گویا مسئولین این شرکت قصد دارد تا با کار رسانه‌ای ایرادات و مشکلات متعددی که در طول این 8 سال بر سر طرح فاز 2 پالایشگاه آبادان آوار شده است، به عنوان افتخارات خود جا بزنند و سپس دولت سیزدهم می‌ماند و طرحی که مملو از آشفتگی مدیریتی است.قیم گفت: نکته جالب توجه اینکه مانور سنگین رسانه‌ای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره این طرح آن هم به صورت ناگهانی توجه هر خواننده‌ای را نسبت به پشت پرده‌های سوءمدیریت و ناکارآمدی مسئولین جلب می‌کند.
*استانداردهای ایمنی در فاز 2 پالایشگاه آبادان رعایت نشده است
مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان گفت: در حال حاضر واحدهای تقطیر پالایشگاه آبادان با فشار پایین کار می‌کنند. دلیل این طراحی این است که در صورت بروز اتفاق غیرمترقبه وسعت حادثه در خود پالایشگاه باقی بماند و به سطح شهر کشیده نشود. همان طور که میدانید این پالایشگاه در وسط شهر است و باید از لحاظ ایمنی طبق استانداردها عمل شود.
وی توضیح داد: یکی دیگر از مشکلات طرح فعلی، استفاده از واحد آیزوماکس در این طرح است. واحد آیزوماکس یک واحد پرفشار است و احداث این واحد در پالایشگاهی که در وسط شهر آبادان قرار دارد بسیار خطرناک بوده و از لحاظ استانداردهای ایمنی مورد تایید نیست. اما متاسفانه اهمال‌کاری و بی‌توجهی مسئولین شرکت ملی پالایش و پخش باعث شد که در این طرح این واحد نیز ایجاد شود.
*روایتی از آمارسازی‌های شرکت پالایش و پخش درباره فاز 2 پالایشگاه آبادان
قیم افزود: متاسفانه مدیران فعلی شرکت پالایش و پخش تجربه و تخصص کافی در حوزه مربوطه را نداشته و اعداد و ارقامی را درباره این طرح ذکر می‌کنند که اصلا صحت ندارد. مثلا آقای محمد رضایی دستیار مدیرعامل این شرکت اخیرا مصاحبه‌ای کرده که با اجرای بخش اول فاز 2 طرح تولید بنزین از این پالایشگاه افزایش می‌یابد، در حالی که اصلا این طور نیست و افزایش تولید بنزین مربوط به ارتقای واحدهای تبدیلی است که در بخش دوم فاز 2 تعریف شده است و این بخش نیز بعد از 8 سال به دولت آینده حواله شده است. خلاصه اینکه در بخش اول تولید بنزین این پالایشگاه تغییر نمی‌کند.
 مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان اظهار داشت: در واقع در صورت تکمیل بخش اول فاز 2 (طرح تثبیت و توسعه) پالایشگاه آبادان در تولید بنزین تغییری صورت نمی‌گیرد، البته خوراک خام (نفتا) برای تولید بنزین افزایش می‌یابد اما با توجه به عدم ارتقای واحدهای تبدیلی نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. البته در گازوئیل و نفت سفید کمی افزایش تولید خواهیم داشت.
وی ادامه داد: نفت کوره تولیدی از پالایشگاه آبادان بین 34 تا 41 درصد از کل محصولات تولیدی را شامل می‌شود. در حال حاضر به طور میانگین 38 درصد از تولیدات این پالایشگاه نفت کوره است، در حالی که مدیران پالایش و پخش برای دستاوردسازی این رقم را در پیک مدنظر قرار داده و حدود 40 الی 41 درصد اعلام کرده‌اند تا کاهش نفت کوره این پالایشگاه را قابل ملاحظه جلوه کنند.
قیم گفت: در پالایشگاه‌های جدید مثل پالایشگاه اراک، میزان تولید نفت کوره باید بین 12 تا 18 درصد باشد. اما الان در طراحی بخش اول فاز 2 میزان تولید نفت کوره را 29 درصد در نظر گرفته‌اند که رقم بسیار بالایی است. هر چند که به اشتباه این رقم 29 درصد در رسانه‌ها 25 درصد اعلام شده است. این اعداد و ارقام اشتباهی که توسط آقای رضایی ذکر شده است، ناشی از عدم اطلاع ایشان از این حوزه است. تازه این 29 درصد نیز در طراحی طرح مدنظر قرار گرفته است و در عمل تا رسیدن از پیشرفت 57 درصدی به 100 درصدی معلوم نیست آیا این رقم محقق می‌شود یا خیر.
*هزینه‌کرد 8 میلیارد یوآنی برای «تقریبا هیچ»
مدیر برنامه‌ریزی پالایشگاه آبادان گفت: در مجموع بزرگترین اشتباه وزارت نفت این بود که سال 92 درحالیکه early work فاز دوم پالایشگاه آبادان انجام شده بود و تامین مالی آن نیز از طریق فاینانس چینی‌ها صورت گرفته بود کار را به بهانه برجام رها کرد. فاینانس چینی‌ها حدود 22 میلیارد یوآن (معادل 3.7 میلیارد یورو) بود.
وی تاکید کرد: اشتباه دیگر این بود که بعد از شکست برجام، طرح تثبیت و توسعه پالایشگاه آبادان که یک طرح واحد بود به دو بخش تقسیم شد و با تامین مالی 8 میلیارد یوآنی طرف چینی تنها ارتقای واحدهای تقطیر در دستور کار قرار گرفت، در حالی که اصل کار این طرح مربوط به واحدهای تبدیلی از جمله بنزین‌سازی بود.
قیم در پایان خاطرنشان کرد: با سرعت فعلی پیشرفت بخش اول این پروژه، این طرح در بهترین حالت تا دو سال دیگر به اتمام می‌رسد در حالی که شهریورماه موعد سررسید فاینانس تمام شده است و باید پول چینی‌ها را بازگردانیم. حتی اگر پیشرفت این طرح 57 درصد نبود و 100 درصد بود، باز هم فایده‌ای برای کشور نداشت، زیرا بخش سودآور این طرح مربوط به ارتقای واحدهای تبدیلی است. یعنی در این پروژه شرکت ملی پالایش و پخش صرفا 8 میلیارد یوآن هزینه کرد، پروژه هم از برنامه عقب است و این طرح با تغییراتی که انجام شده ، هیچ سودآوری هم ندارد.

منبع: فارس