۰
plusresetminus
تاریخ انتشارشنبه ۲۹ شهريور ۱۳۹۳ - ۱۳:۴۲
کد مطلب : ۱۱۵۹۲
معاون بازرگانی و امور بین الملل وزیر نفت:

نگاه اقتصادی در صادرات گاز ایران مهمتر از نگاه استراتژیک است

به گزارش نفت ما ،علی ماجدی، معاون بازرگانی و امور بین الملل وزیر نفت روزهای آخر کاری اش را در وزارت نفت سپری می کند او کم کم بارش را می بندد تا بعنوان سفیر ایران به آلمان برود، درخواست گفتگو با او مدتهاست ارسال شد و او در شلوغی حضور روسها در ایران درخواست گفتگو را پذیرفت.   علی ماجدی در این گفتگو اگرچه از روزهای سختش در نفت چیزی نگفت، اما امضا تفاهم نامه با روسها و اولویت بندی میادین مشترک را در لیست روزهای شیرین کار اش قرارداد و در عین حال سخت ترین مذاکره را مذاکره با ترکمنها عنوان کرد. گفتگو با ماجدی در فضایی صمیمانه  انجام شد و سفیر ایران در آلمان در یک جمله کوتاه از برنامه نفتی اش در آلمان گفت. او همچنین از صادرات گاز ایران به پاکستان و اروپا گفت و در عین حال عنوان کرد: در بحث صادرات گاز نگاه اقتصادی از نگاه استراتژیک مهمتر است.  بیش از ١٣ سال از بحث صادرات گاز ایران به پاکستان و هند می گذرد و در این ١٣ سال هند حذف شد. با این روند امیدی است که گاز ایران به پاکستان برود؟ تا پایان سال ٢٠١٤ قطعا هیچ گازی به پاکستان نخواهد رفت، چون خط لوله ای در خاک پاکستان ساخته نشده است. اما ایران بارها اعلام کرد آماده صادرات گاز به این کشور است، ولی هم اکنون آنها باید خط لوله را در خاک خود بسازند و قاعدتا تا زمانیکه خط لوله در خاک پاکستان تکمیل نشود گازی به این کشور نخواهد رفت. آنها موضوع عدم تامین فاینانس را با توجه به تحریم اعلام می کنند که پذیرفته شده نیست. البته آنها بارها در مذاکرات از علاقه خود به دریافت گاز از ایران اذعان کردند، بنابراین ایران منتظر اقدام پاکستان است، چون آنها راه حلهایی را مطرح کردند تا بتوانند دریافت گاز از ایران را شتاب ببخشند. ولی ارزیابی در زمینه قابلیت اجرایی و زمان اجرای پیشنهادهای داده شده، توسط طرف پاکستانی انجام نشده است. با این توضیحات، پس ایران بنابر قرارداد خرید و فروش گاز باید ماهانه ٢٠٠ میلیون دلار از پاکستان جریمه دریافت کند چون در قرارداد میان دو کشور آمده پاکستان در صورت عدم تکمیل خط لوله در خاک خود تا ضرب الاجل ٣١ دسامبر ٢٠١٤ باید این میزان جریمه را به ایران بپردازد. وقتی طرفین یا یک طرف از روند اجرای کار راضی نباشد قابلیت ارجاع به داوری را دارد، اینگونه نیست که اگر این خط تکمیل نشد در فاصله کمی پاکستان بتواند به ایران این میزان جریمه پرداخت کند. در واقع در هیچ قراردادی این موضوع وجود ندارد. مانند صادرات گاز ایران به ترکیه که به داوری رفت این هم می تواند به داوری برود، ولی اولویت ایران این نیست که آن را به داوری واگذار کند، چون ایران علاقه دارد که پاکستانی ها بتوانند زودتر این خط را فاینانس کنند و بسازند باید با آنها مذاکرات جدی تری انجام شود و پاکستانی ها ساخت این خط لوله را وابسته به پایان تحریم نکنند و سعی کنند موانعی که اعلام کردند را برطرف کنند که قاعدتا گامی به سمت جلو است، ولی ایران منتظر است تا ببیند پاکستان در عمل چه اقدامی خواهد کرد. آیا ایران به این کشور برای ساخت خط لوله کمک می کند؟ ایران نمی تواند با توجه به شرایط کشور در فاینانس این خط لوله به آنها کمکی کند. البته در در دولت گذشته، دو دولت موافقت نامه ای با هم داشتند که آن موافقت نامه هیچوقت میسر نشده است، بنابراین فاینانس این خط لوله در خاک پاکستان برعهده خود پاکستانی ها است. با توجه به این که ایران برای تامین مالی پروژه ها بویژه میادین مشترک نفتی با مشکل مواجه است چه ضرورتی دارد در حالی که پاکستانی ها هنوز اقدامی برای ساخت این خط لوله نکردند ایران با این سرعت کار ساخت آن را انجام دهد؟ می توان از این خط لوله در حاشیه بهره برداری ها دیگر کرد اما بخش عمده ای از آن مربوط به صادرات گاز است. پاکستانی ها همواره اعلام کردند که خواهان دریافت گاز ایران هستند، اما این خط لوله استفاده های دیگری هم دارد. باید ببینیم چه می شود. حالا اگر پاکستانی ها بخواهند کلا از این خط صرفنظر کنند، می توانند برای این خط لوله برنامه های دیگری اجرا کرد و از آن بهره برداری کرد ولی بخش عمده ای از این خط ساخته شده است در واقع بیش از ٨٠ درصد ساخت این خط لوله در ایران به پایان رسیده است، در حالیکه آنها هنوز کارشان را آغاز نکردند و تنها ٥ درصد کار کردند که تفاوت زیادی بین کارکرد ما و آنها وجود دارد. ساخت این خط لوله اگر اشتباه نکنم از سال ٨٧ آغازشد پس از آن وقتی ایران دید پاکستان هیچ پیشرفتی در ساخت خط لوله در خاک خود ندارد چه ضرورتی داشت منابع مالی را به این سمت سوق دهد؟ در این زمینه مدیران دولت گذشته باید پاسخگو باشند. اما با توجه به این که سهم خط ایران ١٢٥٠ کیلومتر و پاکستان ٧٨٠ کیلومتر است، قاعدتا ایران باید کار را زودتر شروع می کرد اما همانطور که گفتم  میزان پیشرفت ایران با آنها قابل مقایسه نیست. شما اگر در آن مقطع این سمت را داشتید، چه می کردید؟ سوال سختی است؛ باید روی اولویتها در وزارت نفت کار شود، چون با توجه به میزان منابع مالی محدود حتما باید پروژه ها اولویت بندی شوند در میادین مشترک هم اکنون اولویتها مشخص شده است. در برنامه های آینده هم حتما باید اینگونه باشد چون بالاخره محدودیت منابع وجود دارد و اولویت بندی حتما نیاز است تا با توجه به اولویتها تصمیم درست گرفته شود که متاسفانه در دولت گذشته اصلا اولویت بندی وجود نداشت. صادرات گاز به هند به بایگانی سپرده شد؟ هندیها بحثهای را مطرح می کنند که البته راحترین آن از طریق پاکستان است که آنها آن را کنار گذاشتند. هندیها خواهان دریافت ال ان جی  از ایران هستند که همیشه در دسترس است. اما ایران حداقل تا سه سال آینده ال ان جی ندارد. اگر قرار بود خط لوله هم کشیده شود همین میزان زمان صرف می شد. هندی ها همچنین بحث طرح ساخت خط لوله از زیر دریا را مطرح می کنند اما هنوز بصورت جدی کسی پیگیر آن نشده است. روند شکایت ترکها ازایران در دیوان بین المللی داوری چگونه است؟ از روند کار در داوری ناراضی نیستند. مطالب مطرح شده و توضیحات در داوری ارائه شده است. آیا مذاکراتی برای افزایش صادرات گاز به ترکیه انجام شده است؟ برنامه صادرات گاز یک برنامه  کلان و کلی است. افزایش صادرات گاز به ترکیه و اروپا به صورت ال ان جی یا خط لوله همه باید با هم در یک مجموعه دیده شود. ایران از نظر جغرافیایی و استراتژیک در وضعیتی قرار گرفته که جایگزین برای صادرات گاز فراوان دارد. بنابراین باید برنامه منعطف در این زمینه وجود داشته باشد تا با توجه به شرایط بین المللی و منطقه ای و خواستهای دو طرف بتواند این برنامه جرح و تعدیل شود. برنامه تولید و صادرات گاز هم اکنون در اولویت برنامه های وزارت نفت  است و خوشبختانه  تلاش می شود فازهای پارس جنوبی یکی پس از دیگری با شتاب اجرا شود، چون ظرفیت مازاد داخلی که هم اکنون به سمت اشباع می رود را می توان به طرق مختلف صادر کرد. بنابراین نباید ترسید که گاز روی دست ایران بماند با توجه به اینکه امکان ذخیره سازی آن هم وجود دارد. در واقع افزایش ظرفیت تولید گاز قدرت چانه زنی و انعطاف ایران را در جهان بالا می برد. بسیاری عنوان می کنند که ایران در جریان شکایت ترکها  در دیوان بین المللی داوری محکوم می شود از نگاه شما آیا اینگونه می شود؟ در داوری بحث محکومیت نیست، بحثی که ترکیه در داوری مطرح می کند در واقع این است که  هر سه سال یکبار باید قیمت گاز با توجه به قیمت بازار جهانی تجدید نظر شود و قیمت گاز درصدی کاهش پیدا کند؛ بحث دیگری که آنها مطرح می کند این است که ایران در اجرای برخی از مفادها قابل اعتماد نبود یعنی گاز را به میزان کمتر از آن چیزی که در قرارداد وجود اشت، تحویل داد که مربوط به دولت گذشته بوده است و از این موضوع دفاع شد و در جلسه گذشته، داوری این موضوع را نپذیرفت و اینبار هم بعید است، بپذیرند. پس تنها بحث تجدید نظر قیمتها باقی می ماند. بله، داورها باید به حرفهای دو طرف ایران و ترکیه در این زمینه گوش کنند و به قیمت بین المللی و منطقه ای گاز نیز توجه کنند و دو طرف نیز باید به رای داورها تمکین کنند. آقای دکتر، فکر نمی کنید قیمت صادراتی گاز ایران به ترکیه نسبت به گاز صادراتی روسیه و آذربایجان به ترکیه بالاتر است؟ قیمت گاز بستگی به بازار و سهم در بازار دارد وقتی سهم گاز در بازار پایین باشد قاعدتا قیمت آن بالا است، بنابراین قیمت به نوعی بستگی به مقدار هم دارد، قاعدتا وقتی گاز بیشتری صادر شود قیمت گاز تعدیل می شود مثل بقیه کالاها. پس دسترسی به بازار مهم است ضمن این که  در قراردادهای گازی یکسری فاکتورهای دیگری هم است که باید آنها را با هم نگاه کرد. اولویت ایران در صادرات گاز مسایل اقتصادی است یا استراتژیک؟ فاکتورهای اقتصادی در قراردادهای گازی ایران از همه بحثها مهمتر است، ضمن این که مدت قرارداد نیز مهم است. مثلا عراق بازار خوبی پس از ترکیه برای ایران است اما قانون این کشور اجازه امضا قرارداد بلندمدت را نمی دهد، بنابراین یک شکافی در این مسئله ایجاد می شود. در حال حاضر ایران قرارداد چهار ساله با عراق دارید که موافقت اولیه برای افزایش آن به ١٠ سال جلب شده است. بنابراین باید به  فاکتورهای متفاوتی  در صادرات گاز توجه کرد. یعنی بازپرداخت پول گاز و نگاه دیپلماسی باید در کنار هم قرار داشته باشند، مثلا وقتی گفته می شود اولویت صادرات گاز پس از ترکیه، اروپاست باید دید آیا اروپایی ها نیز دریافت گازاز ایران برایشان در اولویت است یا خیر، بنابراین تصمیم گیری و اولویت بندی متقابل است. خوشبختانه ایران امکانات مختلفی برای صادرات گاز دارد ضمن آنکه قدرت انعطاف پذیری و جایگزین سازی  ایران بالاست. همچنین همواره ایران در شرایط عادی می تواند یک تولید کننده ال ان جی باشد. آقای دکتر جواب سوالم را نگرفتم هم اکنون نگاه ایران برای فروش گاز اقتصادی است یا استراتژیک؟ خیلی سخت است، اگر رابطه گازی در بازاری از یک حدی بیشتر شود خود به خود به سمت نقش استراتژیک می رود، اما اگر بازار کوچک باشد و سهم خیلی بالایی هم از بازار نداشته باشی اونوقت نگاه اقتصادی قالب است. هیچوقت نمی توان گفت یک کدام از این دو مورد دیگری را کنار می گذارد. اما بصورت عمومی نگاه اقتصادی هم اکنون بیشتر مورد توجه است، مگر اینکه سهم ایران بالا برود که بتواند نقش استراتژیک خود را بازی کند، ولی قاعدتا گاز مانند یک کالای اقتصادی نقش اقتصادی ایفا می کند و پس سیاسی و استراتژیک. حداقل از دیدگاه من اینگونه است. از این بحث بگذریم، به گواه آمار چین شریک اول تجاری ایران است اما این کشور در برخی موارد ماندد، توسعه میدان آزادگان نامطمئن ظاهر شده آینده روابط با این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟ به صورت ساختاری اقتصاد ایران و چین مکمل یکدیگر هستند اما رابطه تجاری این دو کشور می تواند گسترده تر بشود. کارنامه شرکت ساینوپک در حوزه یادآوران  اگرچه درخشان نبوده اما قابل قبول بوده است. اما شرکت سی ان پی سی آی  (CNPCI) در جدول برنامه زمانی بسیار عقب بود، بنارانی با وجود تذکرهای شرکت ملی نفت ایران آنها به این پروژه کمتر توجه کردند که با دستور بیژن زنگنه، وزیر نفت به کار این شرکت در آزادگان جنوبی خاتمه داده شد. بحث دیگری که در باره چینیها مطرح است، بحث جاسوسی در میدان آزادگان است، شما بارها در گفتگوهای که داشتید اعلام کردید شرکت چینی سی ان پی سی آی در میدان آزادگان جاسوسی نکرده این درحالی است که انتقادها به این کارهمچنان ادامه دارد آیا همچنان معتقدید آنها جاسوسی نکردند؟ من معتقدم نباید با چنین داستانی رابطه چین و ایران تحت تاثیر قرار گیرد و باید تلاش کنند از این اتفاق هر دو کشور بویژه چینی ها درس بگیرند که  وقتی پروژه ای را قبول می کنند طبق برنامه آن را به جلو ببرند. از این رو نباید با یک حادثه یا لغو یک قرارداد رابطه دو کشور کاهش پیدا کند چون رابطه دو کشور استراتژیک و مهم است که باید آن را حفظ کرد و گسترش داد. اگر احتمالا چنین پدیده های پیش آمد دو کشور باید با سعه صدر از کنار آن بگذرند. یعنی شما معتقدید این موضوع پرورده ذهن جراید است؟
این موضوع بصورت غلط در روزنامه ها و جراید آمده و مسئله جاسوسی مطرح نیست، چون شرکت سی ان پی سی آی  (CNPCI) در میدان  آزادگان (مجنون) که بین ایران و عراق مشترک است، حضور دارد. برخی ها تصور کردند که این شرکت از اطلاعات ایران در آن طرف یعنی عراق بهره برداری کرده باشد که اثبات و اتهام این موضوع سخت است. چون میدان مشترک است این اطلاعات قابل استفاده برای این شرکت خواهد بود و تردیدی نیست اما اینکه سوءاستفاده یا جاسوسی شده موافق نیستم، ممکن است از این اطلاعات استفاده کرده باشد. عنوان کردید که این موضوع به غلط در روزنامه ها و جراید آمده و این  یعنی  این که ایران هیچگاه این موضوع را در سطح مدیریتی پیگیری نکرد؟ 
اصلا به سطح دو کشور نرسید و تنها خوراک جراید و رسانه ها بوده است. روزهای آخر حضورتان در نفت را سپری می کنید، سختترین روز کاریتان در یکسال گذشته چه روزی بوده است؟ معاونت بین الملل در وزارت نفت یک شغل کاملا اقتصادی و سیاسی است و حتما هم باید از همین زاویه به آن نگاه کرد. در واقع  دریچه است از نفت به دنیای خارج که نیاز به یک نوع هماهنگی و همکاری هم در درون نفت و هم در بیرون نفت دارد، یعنی این معاونت نقش یک تسهیل کننده را در وزارت نفت دارد و کمک می کند که رابطه چهار شرکت اصلی با شرکتهای خارج از کشور راحت تر و روانتر انجام شود، همچنین این بخش باید رابطه تنگاتنگی با وزارت خارجه و یک مقداری با بانک مرکزی داشته باشد. من به سهم خود تلاش کردم چنین نقشی را در مجموعه نفت ایفا کرده و این مجموعه بتواند نگاه برهم افزایی در نفت داشته باشد و دریچه ای به سوی کشورهای دیگر برای همکاری باشد. در واقع بستر سازی کار اصلی این معاونت است و شرکتها باید روی این بستر و پایه های آن کار اجرایشان را انجام دهند. ارزیابی این که موفقیت  در این زمینه تا چه حدی بوده دیگران باید اظهار نظر کنند اما تمام تلاش خود را انجام دادم و چهار شرکت اصلی نیز به اندازه کافی همکاری کردند، ضمن این که  زنگنه، وزیر نفت فضای این نوع فعالیت را در وزارت نفت بوجود آورده است. نگفتید سخت ترین روز کاریتان چه روزی بود؟ خیلی سخت است، نمی توان گفت. از یک زاویه دیگر می پرسم، سخت ترین مذاکره ای که در این یکسال داشتید چه مذاکره ای بود؟ مذاکره  قاعدتا هیچوقت سخت یا آسان نیست  و تلخی و شیرینی خاص خود را دارد. اما بین چند دور مذاکره ای که با چینی ها و روسها و ترکمنها انجام شد در مذاکره با ترکمنستان کمتر زبان مشترک وجود داشت یعنی نسبت به زمانی که برای این مذاکرات گذاشته شد کمتر موفقیت کسب شد، البته علتش ترکمنستان نبود بلکه تحریمها بود که پرداختهای مالی را با مشکل مواجه کرد، یعنی یک فاکتور ثالثی وجود داشت که اجازه نمی داد این مذاکرات به نتیجه برسد، البته بتازگی کمی مذاکره با این کشور راحت شد. چقدر بدهی بابت خرید گاز از این کشور داریم؟ رقمش بالاست. شیرین ترین روز کاریتان در یکسال گذشته چه روزی بوده است؟ امضا یادداشت تفاهم با روسیه، اولویت بندی میادین مشترک و برداشته شدن برخی از تحریمها در نفت کارهای خوبی بود که در یکسال گذشته انجام شد. من متخصص نفت نبودم ولی به دانش نفتی من هم افزوده شد. شما بعنوان سفیر ایران در آلمان بزودی عازم این کشور می شوید ارتباط خوبتان با نفت دراین کشورچگونه تداوم پیدا می کند؟ وقتی بعنوان سفیر ایران در ژاپن حضور داشتم قرارداد آزادگان بعنوان یکی از مهمترین قراردادهای بالادستی نفت ایران امضا شد و ارتباط خوبی با صنعت نفت داشتم در آلمان هم تلاش می کنم به این ارتباط ادامه داده و آلمانها را مجاب به مشارکت در میدانهای نفت و گاز ایران کنم. ضمن اینکه صنعت ایران در برخی حوزه ها به آلمان وابسته است. آیا طرح خاصی در ذهنتان است که پس از آن که به آلمان رفتید آن را  انجام دهید؟ در زمینه خرید نفت ایران از سوی آلمان یا صادرات گاز ایران به آلمان طرحهایی در ذهنم است. بعنوان سوال پایانی چه نمره ای به عملکرد خود در وزارت نفت می دهید؟ نمره دادن سخت است، ترجیح می دهم دیگران نمره بدهند.
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی