به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،اگر نرخ واقعی قاچاق روزانه سوخت را حداقلِ آمارهای اعلامی (روزی ۱۵میلیون لیتر) در نظر بگیریم، یعنی از ابتدای سال تا پایان آبان‌ماه (۲۴۶ روز) حدود ۳.۷ میلیارد لیتر سوخت قاچاق شده و این یعنی میزان کشفیات اعلامی، کمی بیش از نیم درصد سوخت قاچاق‌شده‌ است.
  این روزها قاچاق انواع سوخت به یکی از مشکلات جدی در مرزهای مختلف کشور تبدیل شده است چراکه سود کاذب حاصل از اختلاف ارزش پول داخلی و کشورهای همسایه انگیزه‌ای دوچندان برای خروج سرمایه‌های ملی در قاچاقچیان ایجاد کرده است.
متأسفانه در سال‌های گذشته با وجود تأکید اسناد بالادستی و بیانات مقام معظم رهبری برای مقابله و پیشگیری از ‌قاچاق کالا و ارز به ویژه سوخت، به دلیل عدم شناخت کافی از روش‌های متفاوت و پیچیده مجرمان و دلایلی که اخیراً از سوی برخی مسئولان گفته شده، موفقیت چندانی در این راه نداشته‌ایم.
میزان قاچاق سوخت در ایران چقدر است؟
آمارهای مختلفی از قاچاق سوخت در ایران وجود دارد. پایگاه اطلاع‌رسانی دولت میزان قاچاق سوخت (اعم از بنزین و گازوئیل) به خارج از کشور را 20 تا 40 میلیون لیتر در روز اعلام کرد.
سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا ‌نیز در روزهای گذشته، عمده عرضه خارج از شبکه و قاچاق سوخت مربوط را به گازوئیل و بخش کوچکی از آن را مربوط به بنزین دانست و گفت: حجم کشفیات کشور در حوزه قاچاق سوخت حاکی از قاچاق روزانه حدود 20 میلیون لیتر نفت‌گاز در کشور است که حتی یک میلیون لیتر هم برای ما رقم بسیار بزرگی به‌شمار می‌رود و با اجرای طرح‌های ویژه در حال مبارزه تخصصی برای جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت و شناسایی گلوگاه‌های قاچاق هستیم.
اما مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید مصرف بنزین سرسام‌آور است‌؛ قاچاق بنزین اتفاق می‌افتد 10 میلیون لیتر گازوئیل و 5 میلیون لیتر بنزین قاچاق می‌شود.
در همین راستا محمدباقر قالیباف رئیس مجلس می‌گوید روزانه بین 25 تا 30 میلیون لیتر فرآورده از کشور قاچاق می‌شود که تردید نکنید این قاچاق سازماندهی شده است و مراکز تولید و مصرف‌کننده‌های اصلی، اولین تهیه‌کننده‌های این قاچاق هستند.
این در حالی است که طبق برآورد نهادهای تخصصی به نظر می‌رسد مجموع قاچاق بنزین و گازوئیل از کشور حدود روزانه 15 میلیون لیتر باشد که معادل سالانه 4 میلیارد دلار خسارت است هر چند که برخی معتقدند که قاچاق سوخت عمدتا توسط مرزنشینان و از کارت‌های سوخت صورت می‌گیرد اما حجم قاچاقی که صورت می‌گیرد این استدلالات را در مواجهه با منطق، ناسازگار می‌کند.
رضا نواز سخنگوی صنف جایگاه‌داران، با بیان اینکه امکان ندارد 25 میلیون لیتر قاچاق بنزین به صورت خرد یا از جایگاه‌ها باشد، تصریح کرد: «به جای اینکه در تهران محدودیت سوخت‌گیری بگذارید، شاهراه اصلی قاچاق را پیدا کنید؛ در این راستا باید قوه قضائیه، فراجا و تمامی دستگاه‌های مربوطه نقشه راهی برای این موضوع داشته باشند که به صورت جدی به آن بپردازند؛ چراکه قاچاق سوخت در استان‌های کشور به راه‌های متفاوتی صورت می‌گیرد.
کشف 20 میلیون لیتر سوخت قاچاق در 8ماه
این آمارهای متعدد و متناقض درباره میزان و حجم قاچاق روزانه سوخت (گازوئیل و بنزین) حتی اگر کمترین آمار را هم لحاظ کنیم، وقتی در مقابل آمار کشفیات پلیس در حوزه قاچاق سوخت قرار می‌گیرد، عمق بیشتری از این معضل را نشان می‌دهد.
سردار احمدعلی گودرزی فرمانده مرزبانی فراجا  میزان سوخت قاچاق کشف‌شده از ابتدای سال 1403 تاکنون را بیش از 20 میلیون لیتر اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، با افزایش هم روبه‌رو بوده است.
گودرزی همچنین از هماهنگی با نهادهای مختلف کشور ازجمله وزارت نفت و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی برای رصد حداکثری عاملان قطعی و احتمالی قاچاق سوخت از کشور با هدف جلوگیری از خسارات مالی و همچنین کاهش ناترازی در تولید و توزیع انرژی خبر داد اما مقایسه‌ای کوچک بین آمار قاچاق روزانه از کشور و آمار کشفیات در سال اخیر نشان‌دهنده این است که برای اثربخشی حداقلی در اهداف موردنظر راهی بسیار طولانی در پیش داریم.
در حالی که به گفته فرمانده مرزبانی فراجا در 8 ماه گذشته (بدون احتساب عبور از نیمه آذرماه) بیش از 20میلیون لیتر سوخت قاچاق کشف شده است، اگر نرخ واقعی قاچاق روزانه سوخت را حداقلِ آمارهای اعلامی یعنی روزانه 15میلیون لیتر در نظر بگیریم، یعنی از ابتدای سال تا پایان آبان‌ماه (246 روز) 3میلیارد و 690 میلیون لیتر سوخت قاچاق شده است و این یعنی میزان کشفیات اعلامی، کمی بیش از نیم درصد سوخت قاچاق‌شده است.
کشف فقط نیم‌درصد از سوخت‌های قاچاق‌شده شاید به‌نوعی مؤید صحبت‌های اخیر محمدباقر قالیباف باشد که با تأکید و قاطعیت از سازمان‌یافته‌بودن قاچاق روزانه 25 تا 30 میلیون لیتر سوخت خبر داده و مراکز تولید و مصرف‌کننده‌های اصلی را نخستین تهیه‌کننده‌های قاچاق سوخت دانسته بود.
پلیس مرزبانی طبق وظایف محوله، در خط مرزی کنترل ورود و خروج را برعهده دارد و با تمام تلاشی که تاکنون داشته است موفق به کشف همین میزان از سوخت قاچاق و جلوگیری از خروج آنها شده است؛ بعید نیست دلایل پشت‌پرده‌ای که احتمالاً رئیس مجلس از آن مطلع است، دلیل عدم کشف بیشتر محموله‌های سوخت قاچاق توسط پلیس مرزبانی شده باشد. 
سردار حسین رحیمی رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا، پیشگیری از قاچاق سوخت و شناسایی مسیرهای قاچاق را از وظایف وزارت نفت دانست و تأکید کرد که اساساً پلیس در حوزه پیشگیری از قاچاق سوخت نقشی ندارد. 
رحیمی همچنین از نامه‌نگاری بی‌نتیجه به وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و صمت برای هم‌افزایی در این زمینه خبر داد و گفت که به دلیل همین عدم همکاری‌ها قادر به جلوگیری از قاچاق سوخت نیستیم. به صورت کتبی به وزارتخانه های نیرو، جهاد کشاورزی و صمت که در این زمینه دخیل هستند، اعلام کرده ایم اما هم افزایی صورت نگرفته است به همین دلیل قادر به جلوگیری از قاچاق سوخت نیستیم.
رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا تاکید کرد: فرآیند قاچاق سوخت در تمام ابعاد از محل شکل گیری تا خروج از کشور را مورد بررسی قرار داده و طی نامه ای به ریاست جمهوری اعلام کرده‌ایم.
از یک سو رئیس مجلس با قاطعیت از سازمان‌یافته بودن قاچاق سوخت می‌گوید و از سوی دیگر رئیس پلیس امنیت اقتصادی از اعلام جزئیات فرآیند قاچاق سوخت از مبدأ تا نقطه خروج از کشور به ریاست جمهوری خبر داده است. اینها یعنی وضعیت قاچاق سوخت برای خیلی‌ها روشن شده است.
مبادی آغاز، مسیرها و مقاصد انتقال سوخت قاچاق (در خشکی و دریا)، شبکه‌های دخیل و شریک در این زمینه که به گفته رئیس مجلس سازمان‌یافته‌بودن آنها قطعی است، باید معرفی شوند تا مشخص شود چه کسانی در این سال‌ها با وجود مشکلات فراوانی که جمهوری اسلامی ایران در تولید و توزیع سوخت در کشور، آنهم زیر بار سنگین تحریم‌ها متحمل شده است، به راحتی میلیاردها لیتر انواع سوخت را قاچاق و وضعیت فعلی را برای دولت‌ها و مردم ایجاد کرده‌اند.
هرچند شاید سخت‌ترین گام در این راه سخت و دشوار، همان به‌رسمیت‌شناختن و پذیرش این موضوع است تا پس از آن به فکر علاج و درمان باشیم.
 
منبع:تسنیم