طی سال‌های اخیر ایران توانسته سهم ۲۵ درصدی از اکتشاف نفت و گاز در جهان را از آن خود کند و رتبه اول را در میان پنج کشور بدست آورد؛ عملکرد فعلی نیز گویای برنامه‌ریزی منسجم دولت سیزدهم برای توسعه اکتشافات است.

 به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،   از ابتدای انقلاب اسلامی تا پایان سال 1399، معادل ۴۸۶۶ حلقه چاه نفت و گاز در ایران و توسط شرکت ملی حفاری حفر شده که از این تعداد، ۴۱۱ حلقه در دریا حفاری شده است، از مجموع این چاه‌ها، ۲۴۶۷ حلقه توسعه‌ای، ۱۱۸ حلقه توصیفی، ۱۴۸ حلقه اکتشافی و ۲۱۳۳ حلقه تعمیری تکمیلی بوده، از لحاظ متراژ در مجموع ۹ میلیون و ۶۶۸ هزار و ۸۱۱ متر حفاری انجام شده است.
طبق بررسی‌ها، از این تعداد حلقه چاه، حفاری ۱۸۸۴ حلقه چاه با متراژ ۸۷۶ هزار و ۹۱۴ متر جهت‌دار بوده، ۳۷ هزار و ۶۲۰ متر نیز مغزه‌گیری صورت گرفته که یک نوع حفاری خاص به‌منظور کسب اطلاعات از لایه‌های زمین و مخزن است. همچنین تاکنون ۱۷۲ هزار و ۳۴۳ عملیات خدمات فنی و تخصصی صورت گرفته و این در حالی است که قبل از انقلاب اسلامی بیش از ۴۰  شرکت خارجی این خدمات را ارائه می دادند اما اکنون به صورت متمرکز در داخل انجام می شود.
از سوی دیگر، در سال ۱۳۹۹ حفر و تکمیل ۱۱۶حلقه چاه نفت و گاز انجام شد که از این تعداد، ۱۱۳ حلقه چاه در خشکی و ۳ حلقه در دریا حفر شده،  از مجموع این چاه‌ها، ۲۶ حلقه توسعه ای، ۲ حلقه توصیفی، ۴ حلقه اکتشافی و ۸۴ حلقه تکمیلی است که در حفظ، نگهداشت و افزایش ظرفیت تولید نقش مهمی دارد. بیشترین حجم حفاری در سال گذشته در گستره شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب انجام شد.
وسعت عملیاتی ملی حفاری در حوزه فعالیت شرکت های نفت فلات قاره، مهندسی و توسعه نفت، نفت مناطق مرکزی و مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران نیز تمرکز داشت، حفاری و تکمیل ۱۲ حلقه چاه با مجموع ۸۵۹۰ متر در قالب پروژه ای در میادین مشترک غرب کارون نیز صورت گرفت.
تحقق حفر و تکمیل ۳۶ حلقه چاه های نفت و گاز
در این باره حمیدرضا گلپایگانی - مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی حفاری ایران با اشاره به آخرین وضعیت حفر و تکمیل چاه های نفت و گاز گفت: در نیمه نخست سال جاری ۳۶ حلقه چاه نفت و گاز تکمیل شده است و  طی این مدت ۲۰۵۳ عملیات فنی و تخصصی را در قالب ارائه خدمات یکپارچه صنعت حفاری را محقق کردیم.
وی با بیان اینکه از چاه‌های حفر شده در شش ماه گذشته پنج حلقه توسعه‌ای، یک حلقه اکتشافی و ۳۱ حلقه تعمیری تکمیلی بوده است، گفت: متراژ ثبت شده در این دوره  ۳۲ هزار و ۴۵۸ متر بوده است.
به گفته رئیس هیئت مدیره شرکت ملی حفاری ایران شرکت حفاری بیش  از ۷۰ دستگاه حفاری خشکی و دریایی را در تملک خود دارد که  از این تعداد هم اکنون ۵۸ دکل در چرخه عملیات قرار دارد که ۱۲ دستگاه در حفاری چاه های توسعه‌ای، ۳۹ دکل در تکمیل چاه‌های تعمیری و ۷ دکل در حفاری چاه‌های اکتشافی در مناطق نفت‌خیز جنوب، میادین مشترک غرب کارون و پروژه های اکتشافی در مناطق مختلف کشور استقرار دارند.
گلپایگانی با اشاره به اهمیت طرح‌های توسعه ای در حوزه اکتشاف گفت: برنامه‌های متعددی را برای افزایش سرعت کار طرح‌های اکتشافی در نظر گرفته‌ایم که به مرور اجرایی خواهیم کرد.
وی با اشاره به بومی‌سازی قطعات و تجهیزات کاربردی در صنعت حفاری به عنوان راهبردی برای تحقق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی، گفت: طراحی و ساخت شمار قابل توجهی قطعات و تجهیزات راهبردی در نتیجه تعامل و همکاری با ۲۵۰ شرکت سازنده و صنعتگران داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین به صورت همکاری مشترک از سوی شرکت و مراکز دانشگاهی از دیگر اقدام‌های این شرکت در این حوزه است.
مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی حفاری ایران در خصوص برنامه های توسعه ای اکتشاف در ایران گفت: در طرح توسعه ۲۸ مخزن و دیگر پروژه‌های شرکت ملی نفت ایران از جمله توسعه میدان‌های بالارود بنگستان لالی، رامین، سپهر و جفیر، سیاهمکان، نفت‌شهر، گچساران، اهواز یک و ۴ و مارون ۲ و ۵ به‌طور مستقل یا در همکاری با شرکت‌های بخش خصوص برنامه هایی را در دستور کار داریم.
بررسی آمارها نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ همسو با حفاری متداول عمودی، عملیات حفاری پیچیده افقی و جهت دار نیز انجام شد،  در این شیوه حفاری که نیاز به تخصص و تجهیزات خاص  دارد، ۴۳ حلقه چاه به متراژ ۱۰ هزار و ۱۸۲متر حفر و از سوی متخصصان عملیات ویژه، ۶۵۴ متر مغزه گیری جهت کسب اطلاعات از مخازن نفت و گاز صورت پذیرفت.
از دستـاوردهای مدیریت اکتشاف نیز در چند دهـه اخـیر می توان کشف ابر میادین نفت و گاز نظیر آزادگان و پارس جنوبی و همچنین عسلویه، یادآوران، تابناک، مدار، سپهر، خیام، چنگوله، کیش، خارتنگ و … را ذکر کرد. در یک جمله می توان گفت مدیریت اکتشاف با کشف خود در حال حاضر دارای رتبه ۱ ذخایر گاز جهان و رتبه ۴ ذخایر نفت دنیا را به خود اختصاص داده و تقریبا تمامی گازی که در شبکه لوله های گازی کشور وجود دارد پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ کشف شده است.
در این میان مدیریت اکتشاف با اولویت بندی توان اکتشافی هیدروکربنی سراسر ایران از اولویت ۱ تا ۷، تمرکز عملیات اکتشاف که هزینه نسبتاً بالایی دارد را در اولویت ۱ تا ۳ گذاشته و همزمان در مناطق با اولویت ۴ تا ۷ مطالعات جامع و سیستماتیک خود را که شامل تهیه نقشه های زمین شناسی، ژئوشیمیایی و مطالعات ژئوفیزیکی است، دنبال می کند.
 در این راستا مطالعات جامعی در دشت مغان، مکران، تایباد و طبس و بخش‌هایی از ایران مرکزی، در مراحـل اولـیه صـورت گـرفته و تاکنون تعداد ۶ مطالعه جامع در حوضه های رسوبی کشور و بیش از ۲۳۰ برگ نقشه زمین شناسی رقومی تهیه شده است.

منبع: ایسنا