به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،   یکی از مهمترین نتایج بررسی صورت‌های مالی سه شرکت دولتی اصلی زیرمجموعه وزارت نفت یعنی شرکت‌های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، شفاف شدن رابطه مالی این شرکت ها با سازمان هدفمندسازی یارانه ها است.
به صورت کلی، رابطه مالی این شرکت ها با سازمان هدفمندسازی یارانه ها براساس تبصره 14 قوانین بودجه (تبصره هدفمندی) تنظیم می شود.

*رابطه مالی شرکت‌های اصلی وزارت نفت با سازمان هدفمندسازی چگونه باید می‌بود؟
براساس جدول تبصره 14 قانون بودجه 97 قرار بود 57 هزار و 240 میلیارد تومان از درآمدهای حاصل از فروش داخلی فرآورده های نفتی و 17 هزار و 598 میلیارد تومان از درآمدهای ناشی از فروش داخلی گاز طبیعی جزو منابع هدفمندی باشند.
همچنین براساس این جدول، قرار بود 5 هزار میلیارد تومان از این منابع به پرداخت مالیات بر ارزش افزده فرآورده‌های نفتی، 3 هزار و 698 میلیارد تومان از این منابع بابت سهم 14.5 درصدی شرکت ملی نفت ایران از محل فروش داخلی فرآورده‌های نفتی، 7 هزار و 286 میلیارد تومان از این منابع بابت هزینه و کارمزد حمل و نقل، توزیع و فروش (کارمزد جایگاهها) فرآورده های نفتی و همچنین 6 هزار میلیارد تومان از این منابع بابت واردات فرآورده های نفتی، سهم 14.5 درصد شرکت ملی نفت از محل صادرات فرآورده های نفتی، بازپرداخت تعهدات طرح‌های گازرسانی و بهینه سازی مصرف انرژی موضوع ماده 12 قانون رفع موانع تولید، افزایش بهره وری و کاهش شدت انرژی اختصاص یابد. به علاوه، قرار بود 7 هزار و 334 میلیارد تومان از منابع هدفمندی بابت هزینه های تولید، انتقال، توزیع و فروش گاز طبیعی، 920 میلیارد تومان از این منابع بابت کارمزد جایگاه های سی ان جی، 331 میلیارد تومان از این منابع بابت عوارض گازرسانی سی ان جی موضوع ماده 65 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) و همچنین 273 میلیارد تومان از این منابع بابت مالیات بر ارزش افزوده سی ان جی اختصاص یابد.
به عبارت دیگر، براساس جزء 1 تبصره 14 قانون بودجه 97 و جدول این تبصره، قرار بود 74 هزار و 838 میلیارد تومان از درآمدهای شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه ها نزد خزانه‌داری کل کشور واریز گردد و پس از تخصیص سازمان برنامه و بودجه کشور، حدود 30 هزار و 840 میلیارد تومان از این منابع مطابق جدول مذکور، مجددا به حساب شرکت های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران واریز گردد و یا محل تامین هزینه های این شرکت‌ها باشد.

*آنچه در عمل اتفاق افتاد، چه بود؟
براساس صورت مالی شرکت ملی نفت ایران در سال 97، این شرکت به نیابت از شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در سال مذکور 15 هزار و 479 میلیارد تومان به سازمان هدفمندسازی یارانه ها واریز کرده و همچنین 3 هزار و 592 میلیارد تومان بابت هزینه واردات بنزین پرداخت کرده است.
از سوی دیگر، در صورت مالی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در سال 97 خبری از منابع واریزی این شرکت به سازمان هدفمندسازی یارانه نیست و صرفا بیان شده است که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران (یکی از شرکت‌های فرعی شرکت ملی پالایش و پخش) 36 هزار و 893 میلیارد تومان بابت فروش فرآورده های نفتی به خزانه داری کل کشور پرداخت کرده است. احتمالا منظور از خزانه داری کل کشور، حساب سازمان هدفمندسازی یارانه ها نزد خزانه‌داری کل کشور بوده است.
همچنین در صورت ملی شرکت گاز ایران در سال 97 بیان شده است که سهم سازمان هدفمندسازی یارانه ها از درآمدهای این شرکت در سال مذکور حدود 14 هزار و 259 میلیارد تومان بوده و شرکت ملی گاز ایران هم در سال 97 بالغ بر 11 هزار و 77 میلیارد تومان به این سازمان پرداخت کرده است. به علاوه، شرکت ملی گاز ایران تهاتر 3.6 هزار میلیارد تومانی سوخت (گاز) با نیروگاه ها در سال 97 را جزو مطالبات این شرکت از سازمان هدفمندی یارانه ها قرار داده که نهایتا با بدهی این شرکت به این سازمان تهاتر شده، قرار داده است.
با توجه به آنچه گفته شد، مجموع منابع واریزی توسط شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم (نیابتی) بابت هدفمندی، مجموعا 66 هزار و 631 میلیارد تومان بوده است. اگر هزینه پرداختی بابت واردات بنزین و تهاتر سوخت با نیروگاه ها هم به مبلغ مذکور اضافه کنیم، مجموع منابع واریزی بابت هدفمندی به 73 هزار و 823 میلیارد تومان می‌رسد یعنی ظاهرا شرکت های اصلی زیرمجموعه وزارت نفت به تعهدات خود درباره تامین منابع هدفمندی عمل کرده اند هرچند درباره جزئیات آن، ابهامات زیادی مطرح است.
از طرف دیگر، در صورت مالی شرکت های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در سال 97، خبری از منابع واریزی توسط سازمان هدفمندسازی یارانه ها به این شرکت‌ها نیست و صرفا می توان 3 هزار و 592 میلیارد تومان بابت هزینه پرداختی توسط شرکت ملی نفت ایران (به نیایت از شرکت ملی پالایش و پخش) بابت واردات بنزین را جزو این منابع واریزی، درنظر گرفت.
علاوه بر این، مبنای منطقی و قانونی تعیین ارقام پرداختی توسط سازمان هدفمندسازی یارانه ها بابت هزینه های شرکت‌های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در سال 97، مشخص نیست.

*آمارهای متفاوت وزارت نفت درباره ارتباط شرکت های این وزارتخانه با سازمان هدفمندسازی
  البته آمارهای مذکور با آمارهای رسمی اعلام شده توسط وزارت نفت تا حدودی متفاوت است. روابط عمومی وزارت نفت در تاریخ 9 مهرماه 1398 با تاکید بر اینکه شرکت‌های تابعه وزارت نفت به تعهدات قانونی خود در قبال درآمدهای حاصل از منابع هدفمندی یارانه‌ها در سال 97 به طور کامل عمل نموده‌اند، اعلام کرد: «شرکت‌های تابعه وزارت نفت در سال ۱۳۹۷ مکلف به پرداخت ۷۲۵۱۳ میلیارد تومان بوده‌اند، در حالی که در مجموع ۷۷۲۱۴ میلیارد تومان، یعنی بیش از مقدار تکلیفی به حساب سازمان هدفمندی یارانه‌ها پرداخت نموده‌اند. این در حالی است که سهم شرکت‌های تابعه وزارت نفت از منابع هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۳۹۷، معادل مبلغ ۱۴۶۱۶ میلیارد تومان بوده است، اما سازمان هدفمندی یارانه ها تنها مبلغ ۱۰۱۰۰ میلیارد تومان از این مبلغ یعنی کمتر از سهم قانونی را تامین کرده است».

*سه سوال مهم درباره ابهامات رابطه مالی وزارت نفت و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها
با توجه به آنچه گفته شد، چند سوال ساده ولی مهم درباره رابطه مالی شرکت‌های ملی نفت، گاز و پالایش و پخش با سازمان هدفمندسازی یارانه ها براساس تبصره 14 قوانین بودجه در سال‎های اخیر مطرح است:
الف- مبنای منطقی و قانونی تعیین ارقام پرداختی توسط سازمان هدفمندسازی یارانه ها بابت هزینه‌های شرکت های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران چیست؟
ب- دلیل تفاوت قابل توجه آمارهای بدست آمده از صورت های مالی این شرکتها با آمارهای اعلام شده توسط وزارت نفت درباره مبالغ پرداختی به سازمان هدفمندسازی یارانه ها و مبالغ دریافتی از این سازمان در سال 97 چیست؟
ج- براساس چه قانونی، هزینه مربوط به تهاتر سوخت (گاز) با نیروگاه ها، جزو مبالغ پرداختی شرکت ملی گاز ایران به سازمان هدفمندسازی یارانه ها محسوب می شود؟

منبع: فارس