به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "،    در روزهای اخیر ابهامات و شایعاتی در خصوص وضعیت تولید و عرضه روغن پایه، روغن موتور و ... و همچنین فعالیت شرکت های تولیدکننده این محصولات مطرح شده که با توجه به اینکه شرکت نفت سپاهان بزرگترین و مدرن ترین تولیدکننده روغن پایه در ایران و خاورمیانه است، گفت‌وگویی با صفدرعلی اسدی، مدیرعامل شرکت نفت سپاهان داشته ایم.

  شرکت نفت سپاهان در چه سالی آغاز به فعالیت کرد؟
  سال تأسیس شرکت به سال 1381 بازمی گردد که در واقع این سال، سال بهره برداری از واحد تولیدی ماست. این واحد بعد از واگذاری ها، اکنون زیرنظر صندوق بازنشستگی نفت کشور فعالیت می کند.

 در خصوص تولیدات این شرکت بفرمائید.
 ماده اولیه لوبکات را از پالایشگاه‌ها می گیریم و آن را تبدیل به دو ماده اکسترکت و رافینیت می‌کنیم. در واحد امیکه، از محصول رافینیت، روغن و وکس را جدا کرده و روغن دوباره وارد مراحل جداسازی و خالص سازی شده و در نهایت روغن پایه خالص تولید می شود.
محصول اصلی روغن پایه بوده و محصولات جانبی اکسترکت و وکس است. ما بخشی از این روغن پایه تولیدی را تبدیل به روغن نهایی می کنیم. سال گذشته 100 هزار تن روغن نهایی تولید کردیم و در داخل و خارج از کشور فروختیم.

  در سال جهش تولید برنامه افزایش حجم تولید روغن نهایی را دارید؟
  بله، برای سال جاری در نظر داریم که ظرفیت 100 هزار تنی سال گذشته را به 140 هزار تن برسانیم. ضمن اینکه در سال جاری، دو محصول جدید را هم در نفت سپاهان به بهره برداری رساندیم که یکی محصول گریس پایه کلسیم است و با ظرفیت 1200 تن راه اندازی شده و قابل افزایش تا 3000 تن است. محصول دیگر روغنی با سطح کیفی بسیار بالا است که با برند مگلوب تولید و عرضه می شود. این واحد تولیدی امسال در نفت سپاهان راه اندازی شده و در واقع این روغن با همکاری یک شرکت اتریشی تولید می شود و تحت لیسانس این شرکت است و تأییدیه های خودروسازهای مطرح اروپایی از جمله بنز، بی‌ام و و پژو و فولکس واگن را دارد.
 
  این روغن فقط برای صادرات تولید می شود؟
  خیر، این روغن برای اتومبیل های جدیدی که وارد ایران می شوند و طبیعتا برای تأمین روغن با مشکلاتی مواجه هستند، تولید و عرضه می شود.
کسانی که این خودروها را دارند و خودروهای گران قیمتی هم هستند، با توجه به اینکه نمی شود هر نوع روغنی را در این خودروها استفاده کرد، با مشکل تأمین روغن مواجه می شوند که با عرضه برند مگلوب، مشکل دارندگان این خودروها حل می شود.

 عرضه این روغن امسال در بازار محقق می شود؟
  این روغن تولید شده و اکنون ما آماده عرضه در بازار هستیم. منتظریم تا سازمان حمایت قیمت ها را تأیید کند تا ما عرضه را آغاز کنیم.
 چه بخشی از بازار روغن کشور توسط تولیدات نفت سپاهان تأمین می شود؟
 ما سومین تأمین کننده بزرگ روغن کشور با ظرفیت تولید سالانه 100 هزار تن هستیم و چیزی حدود 18 درصد بازار دست شرکت نفت سپاهان است.

  اشاره داشتید که بخشی از این تولید 100 هزار تنی صادر می شود، آیا ابتدا نیاز داخل به صورت کامل تأمین شده و بعد صادرات انجام می شود؟
  بله، این دو، دو بخش کاملا مجزا است، چرا که عرضه ما در بازار داخل به اندازه کافی صورت می‌گیرد، هیچ کمبودی برای عرضه در بازار داخل وجود ندارد، ضمن آنکه هر اندازه بازار داخل تقاضا داشته باشد ما عرضه خواهیم کرد و مازاد عرضه در داخل را صادر می کنیم.

 عرضه محصولات شما در بازار داخل از طریق بورس کالا انجام می شود؟
  عرضه روغن پایه ما از طریق بورس کالا انجام می شود. همچنین اکسترکت و وکس را نیز از طریق بورس کالا عرضه می کنیم اما برای عرضه اکسترکت و وکس، خارج از بورس کالا هم اگر در بورس فروش نرود، مشکلی وجود ندارد. روغن پایه را انحصارا از طریق بورس عرضه می کنیم.


 ‌ آیا روغن پایه را هم برای صادرات ارسال می کنید؟
  بله، حدود 200 هزار تن ظرفیت صادرات روغن پایه، علاوه بر تأمین نیاز داخلی داریم.

  این رقم، مازاد بر تقاضایی است که در بورس کالا ثبت می شود؟
  بین 300 تا 350 هزار تن ظرفیت تولید روغن پایه در نفت سپاهان داریم، از این رقم ، حدود 120 هزار تن در داخل کشور تبدیل به روغن نهایی شده و به فروش می رسد ، حدود 26 هزار تن در بازارهای داخلی فروش می رود و مابقی آن هم که حدود 200 هزار تن می شود ، ظرفیت صادراتی داریم.

تسنیم: یک ابهامی که مطرح شده بود این است که قبل از اینکه نیاز داخلی تأمین شود، به خاطر اختلاف نرخ ارز و ریال، شرکت‌هایی چون شما به صادرات روی می‌آورند. آیا چنین چیزی ممکن است که با توجه به عرضه در بورس کالا، شما نیاز داخل را فدای صادرات کنید؟
 این مسئله سال گذشته در جلسه ای در وزارت صمت نیز مطرح شد و دوستان اعلام کردند که نیاز داخلی به صورت منظم تأمین نمی شود. همانجا بحث شد که بازار داخلی ما محدود است. مثلا ظرفیت نفت سپاهان در تولید حدود 1000 تن در روز است. مجموع نیاز بازار داخلی ما بسیار محدودتر از این است. طبق آمار سال گذشته، ما مجموعا 44 هزار تن در بورس عرضه کردیم که از این رقم فقط 26 هزار تن معامله شد. یعنی چیزی حدود 60 درصد معامله شده، در حالی که ظرفیت تولید ما بسیار بیشتر است و نمی توانیم بقیه را صادر نکنیم.
البته طبق صحبت هایی که با بورس و تولیدکنندگان داشتیم، مطرح کردیم که اگر در بورس بیشتر هم عرضه کنیم و به فروش نرود، ما بازار خارجی را از دست می دهیم. بنابراین باید تعادلی در عرضه داخلی و فروش خارجی ایجاد کنیم؛ چرا که حجم زیادی باید صادر شود و ما ظرفیت ذخیره سازی بالایی نداریم. در وزارت صمت با تولیدکنندگان داخلی به این جمع بندی رسیدیم که کف عرضه ای برای بازار داخلی تعیین شود که این کف عرضه، نیاز داخلی را تأمین می کند.
این سهم کف عرضه را سازمان حمایت تعیین کرد و به انجمن متشکل از 4 شرکت اصلی ابلاغ کرد و انجمن کفی را برای هر 4 شرکت تعیین کرد تا توزیع را به صورت مرتب و هفتگی داشته باشند و طبق آمار رسمی ما در سال گذشته و امسال، کف تعیین شده را همیشه رعایت کرده ایم.

  سهمی که برای شما تعیین کردند چقدر بود؟
  در سال گذشته 500 تن در هفته بود و این رقم در سال جاری، 575 تن در هفته است. این 575 تن را به صورت مرتب عرضه کردیم و با توجه به 16 هفته ای که از سال جاری گذشته، برای رعایت کف تعین شده بایستی چیزی حدود 10 هزار تن عرضه می کردیم؛ این درحالی است که ما امسال 22 هزار تن در بورس عرضه کردیم که از این رقم چیزی حدود 15 هزار و 600 تن SN500 بوده که بحث آن در بازار مطرح است.  یعنی ما مازاد بر تعهدمان عرضه کردیم.

  اگر وزارت صمت تعهد شما را افزایش دهد، آمادگی عرضه بیشتر در بازار داخلی را دارید؟
  ما 4 شرکت اصلی تأمین روغن در کشور هستیم. مبنای کار ما بر اساس میزان لوبکاتی است که از پالایشگاه می گیریم. طبیعتا به همان نسبتی که داریم لوبکات از پالایشگاه می گیریم، باید بتوانیم نیاز داخل را تأمین کنیم.
عادلانه این است که هر کس به اندازه ظرفیت دریافت لوبکات بتواند سهم بازار را تأمین کند، ما تاکنون مازاد بر سهممان این کار را انجام داده ایم، اما شاید این منصفانه نباشد، یک شرکت بیاید بیشتر نیاز داخل را تأمین کند و یک شرکت بیشتر به صادرات بپردازد.

 در رابطه با برنامه های آتی و در دست اقدام بفرمایید.
 در نفت سپاهان چند پروژه در دست اجرا داریم. یک پروژه ذخیره سازی است که بتوانیم برای محصولات صادراتی، ظرفیت ذخیره سازی ایجاد کنیم. این کار در بندرعباس در قالب احداث یک پایانه صادراتی انجام می شود. پیش بینی اولیه بودجه این طرح 100 میلیارد تومان است.
این پروژه اکنون 30 درصد پیشرفت دارد و امیدواریم این پایانه صادراتی مختص صادرات و واردات محصولات و نیاز نفت سپاهان، در میانه سال آینده آماده بهره برداری شود. در این پروژه 35 هزار تن ظرفیت ذخیره سازی احداث می شود که مختص روغن پایه مازاد، اکسترکت و وکس خواهد بود.
این پروژه در بحث صادرات تسهیل گری می کند و با توجه به اینکه روغن‌های گروه 2 و 3 در ایران تولید نمی شود، مجبوریم این روغن ها را وارد کنیم و برای تولید روغن های مولتی گرید از آنها استفاده کنیم که در زمینه واردات این گروه‌های روغنی نیز از این ظرفیت استفاده می شود.
پروژه دیگری در خصوص تولید روغن های گروه 2 و 3 داریم که با ظرفیت 50 هزار تن در دست اقدام و اجرا است. لایسنس این پروژه را از اکسنس فرانسه داریم و با کمک شرکت های داخلی، طراحی پایه به اتمام رسیده و طراحی تفصیلی با پیشرفت 40 درصدی در حال انجام است. قرار ما بر این است که این پروژه در 1401 به بهره برداری برسد و 200 دلار در هر تن ارزش افزوده برای ما ایجاد می کند میزان سرمایه گذاری در طرح 39 میلیون یورو پیش بینی شده است.
پروژه دیگری برای تولید روغن سبز داریم. اکسترکت که کم ارزش ترین محصول فرعی ماست را در این واحد، با ظرفیت 138 هزار تن، ارزش افزوده ای برابر با 400 دلار در هر تن ایجاد می کند که برنامه ریزی ما بر این اساس است که این پروژه نیز در سال 1401 به بهره برداری برسد که میزان سرمایه گذاری طرح 40 میلیون یورو پیش بینی شده است.
پروژه دیگری نیز برای تولید محصول وکس با زیر نیم درصد روغن با ارزش افزوده 200 دلار در هر تن در حال اجرا داریم که این پروژه نیز در اواخر سال 1400 به بهره برداری خواهد رسید که ارزش سرمایه گذاری این طرح 25 میلیون یورو پیش بینی شده است.

  بحث هایی در خصوص تخلف نفت سپاهان در عرضه داخلی محصولات در برخی خبرها مطرح شده بود، جریان این تخلف چیست؟
  تخلف معنا و مفهوم مشخصی از نظر لغوی دارد. یعنی چارچوبی وجود دارد که متخلف از این چارچوب عبور کرده، یا فعلی را باید انجام می داد که نداده و یا ترک فعلی باید صورت می گرفت که صورت نگرفته است. در نفت سپاهان هیچ گونه فعالیتی که به معنای تخلف باشد صورت نگرفته، ما یک شرکت بورسی هستیم که تمامی فعالیت ها و آمار ما روشن است و نشان می دهد که بیشتر از سهم و تعهدمان در بازار داخلی محصول عرضه کرده ایم و صادرات ما نیز بر اساس سیاست های کلی کشور که نیاز به ارز داریم، در حال انجام است.
شرکت نفت سپاهان ارزآوری قابل توجهی دارد. ما سال گذشته 234 میلیون دلار صادرات داشتیم که از این 234 میلیون دلار، 204 میلیون دلار تعهد ارزی داشتیم که عملکرد ما 215 میلیون دلار بوده و 5 درصد مازاد بر تعهد ارزی، رفع تعهد کردیم.

  بحث دیگری که مطرح شده بحث وجود مازاد لوبکات در پالایشگاه‌ها بوده که چون در اختیار و انحصار 4 شرکت است، امکان فروش آن از سوی پالایشگاه ها وجود ندارد.
  ما امسال با چیزی در حدود 80 درصد ظرفیت خود کار کردیم. ما باید 295 هزار تن خوراک از پالایشگاه‌ها از ابتدای امسال تاکنون می گرفتیم، اما 233 هزار تن دریافت کردیم.

 دلیل آن چه بود؟ پالایشگاه ها مازاد بر این نداشتند؟
 دو دلیل داشت، یکی اینکه به خاطر مباحث کرونا در ابتدای سال و پر شدن مخازن پالایشگاه‌ها، مجبور شدند ظرفیت تولید را پایین بیاورند. دوم اینکه، خوراک برخی پالایشگاه ها تغییر کرده و موجب شده میزان تولید لوبکات کاهش یابد. این اتفاق برای پالایشگاه اصفهان که ما از این پالایشگاه لوبکات خریداری می کردیم، رخ داد.
ما اکنون تلاش می کنیم از پالایشگاه‌های دیگری چون بندرعباس، تبریز، شیراز و ... اقدام به خرید لوبکات کنیم.
پس در چهارماه اول امسال، تقاضای لوبکات بیش از عرضه بوده و بحث مازاد لوبکات در پالایشگاه‌ها صحت ندارد.

  بحث دیگری که مطرح شده این است که شرکت های تولیدکننده روغن پایه، قیمت های عرضه داخلی شان بیش از قیمت صادراتی است. این صحت دارد؟
 قیمت های جهانی ما اکنون 9400 تومان است و در بورس ما الان 8000 تومان عرضه می کنیم. اگر در مواردی، قیمت فروش داخلی بیش از قیمت صادراتی شود، این وضعیت به خاطر رقابت در بورس است. اما در حالت کلی قیمت عرضه ما پایین تر از فروش خارجی است.
ما در این زمینه هم پیشنهادی داریم، برای آنکه ابهامات رفع شود، قیمت ها را بر اساس نشریات خارجی معتبر مثل مجله آیسیس برای فوب خلیج فارس تعیین کرده و آنرا مبنای قیمت عرضه قرار دهیم.

منبع: تسنیم