به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرزی "نفت ما"؛ در آستانه بیست و ششمین سالگرد تاسیس شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی (PIDMCO) که در 11 بهمن ١٣٧٣ به ‌عنوان یک شرکت دولتی تأسیس گردید و پس از خصوصی ‌سازی در سال ١٣٩٢ در قالب یکی از شرکت ‌های زیرمجموعه هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج ‌فارس واگذار شد و بر اساس مأموریت و اهداف جدید، نقش توسعه طرح‌ های پتروشیمی را به شکل مدیریت خدمات طرح، مدیریت اجرای طرح در قالب قرارداهای P.C, EPC و مدیریت طرح های زیربنایی و ساختمانی را بر‌عهده گرفته است. این شرکت تا کنون به ‌عنوان یکی از حلقه ‌های مؤثر در جهش صنعتی کشور بیش از 55 طرح با سرمایه ‌گذاری 21.5 میلیارد دلار را اجرا کرد، به‌گونه‌ای که برخی از این طرح‌ ها محل اتکای کشور برای تأمین ارز در شرایط تحریم و منابع محدود بوده ‌اند. این شرکت هم‌ اکنون 26 طرح ملی با سرمایه‌گذاری حدود 6 میلیارد دلار را دست اجرا دارد که بخشی از آنها در مرحله اتمام و راه‌اندازی قرار دارند.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی نزدیک به 3 دهه تجربه موفق در اجرای پروژه های بزرگ در عرصه طرح های توسعه ای پتروشیمی، یکی از پیشگامان این عرصه در بین شرکت های خصوصی کشور می باشد و افتخارات با ارزشی کسب کرده است؛ مشارکت و نقش‌ آفرینی در 81 طرح پتروشیمی با مبلغ سرمایه‌گذاری معادل 27 میلیارد دلار، استقرار استانداردهای مدیریت اجرای طرح‌ های پتروشیمی، ارائه راهکار و فعال کردن طرح‌ های پتروشیمی دارای تأخیر، به نتیجه رساندن پروژه ‌های بزرگ ملی، انجام بیش از ۴۰ پروژه تحقیقاتی در حوزه مدیریت پروژه، تهیه مدل جامع بلوغ مدیریت پروژه برای صنعت، تهیه و تدوین نظام مبتنی بر شایستگی برای صنعت پتروشیمی، ترجمه و تألیف بیش از ۵۰ جلد کتاب مدیریت پروژه و تربیت نیروهای پروژه‌ محور.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی ، نقش بی ‌بدیل مستقیم و غیرمستقیم ‌در جهش اول، دوم و سوم پتروشیمی کشور را داشته و توانسته‌ است شعار "ما می توانیم" و "خودباوری" را در صنعت پتروشیمی تحقق بخشد. این شرکت تاکنون در تکمیل و راه ‌اندازی بیش از ۳۰ پروژه پتروشیمی (از جمله پروژه‌های جدیدالافتتاح و راه اندازی شده پالایشگاه گازی بید بیدبلند خلیج فارس به ارزش 3.4 میلیارد دلار و فاز دوم مجتمع پتروشیمی ایلام شامل واحدهای الفین و گوگردزدایی و هیدروژن به ارزش 860 میلیون یورو) به عنوان مدیریت خدمات پروژه MC نقش داشته ‌است. ساخت پایانه‌ ها و مخازن صادراتی بندر امام، مخازن متمرکز عسلویه، خط لوله اتیلن غرب کشور از دیگر اقدامات برجسته مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی است.
این شرکت علاوه بر طراحی و مهندسی، ساختمان و نصب، راه‌اندازی، مدیریت اجرای پروژه، تدارک و تامین کالا، در اجرای طرح‌ های زیربنایی و ساختمانی همچون ساخت مجتمع‌ های مسکونی، فضاهای آموزشی، بیمارستان، محوطه ترمینال و فرودگاه، تاسیسات آب و برق و سیستم فاضلاب، میهمانسراها و بسیاری دیگر، نقش آفرینی کرده ‌است.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشمی هم اکنون در ساخت طرح شیرین‌ سازی برش سبک نفتا پتروشیمی بوعلی سینا، طرح پلی پروپیلن پتروایرانیان، طرح تفکیک برش نفتای سنگین پتروشیمی نوری،طرح زیروفلرینگ پتروشیمی نوری، طرح پلی اتیلن سنگین پتروشیمی دهدشت، واحد متانول پتروشیمی آپادانا خلیج فارس، واحد آمونیاک و اوره پتروشیمی هنگام، واحد الفین پتروشیمی گچساران، واحد پلی اتیلن سنگین پتروشیمی گچساران، واحد اتیلن اکساید پتروشیمی اندیمشک، واحد NGL پتروپالایش دهلران و چند طرح دیگر را عهده ‌داری می ‌نماید.
مهندس "صفرعلی بابایی"، نایب‌رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مدیریت توسعه پتروشیمی که اگر ایشان را مغز متفکر پروژه ‌های پتروشیمی بنامیم، بیراهه نگفته ایم، در گفتگویی در غرفه هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس در بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی نفت تهران، تجربیات بیش از سه دهه مدیریت مجاهدانه پروژه، را برای مخاطبان "نفت ما" به اشتراک گذاشته است که در ادامه تقدیم می گردد.
 
آقای مهندس بابایی، در زمینه مستندسازی دانش فنی و مهندسی "مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی" و صدور آن چه اقداماتی انجام داده اید؟
اولویت شرکت، جذب دانش و توانمندی برای حمایت از واحدهای کشور است و صدور خدمات فنی و مهندسی جزو اولویت هایمان نبوده است.  واحدهایی را که تاکنون در کشور ساخته ایم از تجربه اش در ساخت واحدهای جدید استفاده می کنیم و چنانچه به تکنولوژی به روز دست پیدا کنیم قطعا آن را به کار خواهیم گرفت. البته ناگفته نماند که در طراحی و ساخت پروژه ها، این دانش بدون حضور شرکای خارجی به دست آمده و باعث به روز شدن دانش فنی و مهندسی بر اساس تجربیات خودمان شده است. همچنین در دانش فنی و مهندسی که تاکنون در ساخت واحدهای پتروشیمی استفاده می شده، ایراداتی مطرح بوده که خیلی از اینها و راه حل شان را به دارندگان لایسنس ارائه دادیم و به روز کردیم. بنابراین در ساخت واحدهای جدید، توانایی انجام کار را داریم و در زمینه تکنولوژی جدید هم به طرق مختلف سعی به تامین آنها شده است. امروزه با افتخار می توانم اعلام کنم که صفر تا صد پروژه ها را می توانیم با دانش فنی و مهندسی ایرانی، طراحی کرده و بسازیم و مشکلی در این زمینه نداریم.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی به‌عنوان یک مرکز تخصصی صنعت پتروشیمی با سوابق، تجارب و دانش کافی در زمینه‌های مختلف صنعت همچون خرید تجهیزات، خدمات مشاوره، راه‌اندازی طرح و فناوری ‌های خاص، است و در جاهایی که نیاز داریم به صورت غیر رسمی با شرکتهای خارجی یا واسطه شان ارتباط داریم. مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در شرایط تحریم  با رعایت کامل قوانین و مقررات و طبق قراردادهای منعقده در پروژه‌ها فعالیت می کند، اما در نبود شرکت های خارجی معطل نمی ‌مانیم و خودمان کار را با توان و حمایت داخلی انجام داده و می دهیم. قطع به یقین با استفاده از تجاربی که شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی دارد، هزینه تمام شده اجرای پروژه ها توسط این شرکت چه در داخل و چه در خارج، بسیار مناسب و ارزان تر است.

چه فاکتورهایی در انتخاب پروژه بیدبلند خلیج فارس به عنوان یک مگاپروژه جهانی در سال 2020 موثر بوده است؟
قرار بوده این پروژه در مناقصه بین المللی به شرکتهای خارجی واگذار شود و در قالب کنسرسیوم کار تا بخشی جلو رفته و متوقف شده بود و شرکت ملی گاز و هلدینگ خلیج فارس به مدیریت توسعه صنایع پتروشمی اعتماد کرد و ما در کنار کنسرسیوم قرار گرفتیم. با توجه به تجربیاتی که در واحدهای NGL داشتیم، توانستیم واحدها را به خوبی طراحی کنیم و مهندسی اولیه کار را انجام بدهیم. لذا خودمان هم اصرار داشتیم که کار خارج از مجموعه با توجه به قراردادی که در قالب کنسرسیوم داشتیم، انجام نشود. واقعا تجربه داشتیم که HSE و حفظ تجهیزات به شرکت های خارجی سپرده نشد واقدام مثبتی بود، اعتماد به شرکتهای خارجی هم باعث می شد تا با مشکلاتی مواجه شویم و این شرکتها هم بهترین حربه را در فرار از پاسخگویی، تحریم اعلام می کردند. به هر حال توانستیم کار را در ساختار مجموعه خودمان با کنسرسیوم مدیریت بکنیم و منابع مالی پروژه هم توسط هلدینگ، صندوق توسعه ملی ، بانکها و بورس و سرمایه شرکتهای تولیدی انجام شد. نکته بارز این پروژه آن بود که فرصت را از دست ندادیم و معطل خارجیها نشدیم و از تمام فرصتها و تجربیات برای پیشبرد کار استفاده کردیم. ساخت پالایشگاه گاز بید بلند خلیج فارس با ۳.۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نماد خودباوری ایرانی می‌باشد چون با مهار فلرها و استفاده از آن علاوه بر ارزش افزوده خوراک در تولید محصول با ارزش افزوده، از آلودگی محیط زیست هم جلوگیری کردیم.

آیا مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در پروژه فلرزدایی دیگری مشارکت دارد؟
در عسلویه به طور معمول و در شرایط نرمال بهره برداری، پتروشیمی ها فلرینگ ندارند و معمولا در زمان راه اندازی یا shut down واحدها گاز به سوی فلرها هدایت می شود. مطابق سیاست های زیست محیطی و ارزش افزایی در شرکت پتروشیمی نوری پروژه بازیابی گازهای ترش فلر و تبدیل ترکیبات گوگردی به کود سولفات آمونیوم در دستور کار قرار گرفته و پروژه "زیرو فلرینگ"  به ارزش حدود 1200 میلیارد تومان تعریف و با اتکا به دانش فنی داخلی قرارداد این پروژه با یک شرکت مهندسی مشاور ایرانی امضا شده است.
همچنین در یکی از واحدهای مشترک بین هلدینگ نفت و گاز پارسیان و هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس، قرار است دی اکسید کربن مازاد موجود در منطقه عسلویه جمع آوری و به محصول آمونیاک تبدیل شود.


آیا مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی فقط به شرکتهای زیر مجموعه هلدینگ خلیج فارس، خدمات ارائه می دهد؟
خیر. خیلی از کارهایی که ما در صنعت پتروشیمی انجام می دهیم، در بخش پالایشگاهی، واحدهای بالادستی، و غیره هم ارائه می دهیم. مثلاً واحد الفین را داریم مدیریت می کنیم. خدماتی در ساخت جاده، هتل، میهمانسرا، خوابگاه، استحصال زمین از دریا، اسکله های صادراتی ارائه داده ایم تا واحدهای فرآیندی که در همه این حوزه ها تجربیاتی داریم ولی عمده کارها پتروشیمی است.
فعالیت‌های شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در خارج از هلدینگ خلیج‌ فارس نیز سازماندهی شده است. ما علاوه بر همکاری با شرکت ملی صنایع پتروشیمی، همکاری‌ هایی نیز به‌صورت پیمانکاری یا خدمات مشاوره برای اجرای پروژه‌ ها با شرکت‌ های خارج از هلدینگ خلیج ‌فارس داریم، همچنین تفاهم‌نامه‌ هایی با شرکت ‌ها منعقد کرده ایم که در صورت حضور در قراردادهای طراحی یا EPC به‌ صورت مشارکتی کار انجام شود.

به نظر جنابعالی برگزاری بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی نفت تهران با توجه به شرایط کرونا و تغییر دولت در آمریکا چه پیامی دارد؟
برگزاری نمایشگاه در سنوات و دوره های گذشته هر یک پیامی داشته است و پیام این نمایشگاه اینست که نشان دادیم معطل خارجی ها نشدیم و توانستیم روی پای خودمان بایستیم و صفر تا صد پروژه ها را خودمان طراحی کرده و ساختیم. در واقع کار را بدون خارجی جلو بردیم و منتظر کسی نماندیم و به خودمان اتکا کردیم. پیام این نمایشگاه  تحقق "ما می توانیم" است. شرکتهای خارجی نمی توانند از نفت و گاز ایران چشم پوشی کنند. تا چاه نفت و گاز داریم پس استخراج و مصرف داریم و برایش بازار هم پیدا می کنیم.

نحوه تعامل مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی با شرکتهای دانش بنیان و سازندگان داخلی چه بوده است و چه نمره ای به شرکت خودتان می دهید؟
کارهای خیلی خوبی در دوران تحریم بر اساس تجربیات شکل گرفت. بحث ساخت داخل را از سالها قبل شروع کردیم و خیلی جاها سرمایه گذاری خوبی در شرکتها انجام شد تا به جای تامین تجهیزات از خارج، از داخل تامین شود و الان هم با اعتماد به نفس بیشتری انجام می شود. ما هم به شرکت های دانش بنیان و سازندگان داخلی اعتماد کردیم و ریسک کار را پذیرفتیم کما اینکه این روند در مورد شرکتهای خارجی هم وجود داشت. شرکتهای معظم داخلی هم اکنون در قطعات تولیدی از شرکتهای دانش بنیان استفاده می کنند و توانستیم اینها را به هم وصل کنیم.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی هم بسیاری از کارها از جمله از طراحی تا ساخت تجهیزات کنترلی و دوار را در داخل انجام داده است. توانستیم ساخت داخل خودمان را راه اندازی کنیم. عملکردمان درخشان بوده و توانسته ایم پروژه را با بهترین لایسنسن و استاندارد ممکن راه اندازی کنیم. خود پیاده کردن لایسنس دانش و به نتیجه رساندن  آن و ضمانتهایی که داده می شود کار بزرگی است که ما در نبود شرکتهای خارجی موفق به پیاده سازی آن بدون سعی و خطا و حتی موفق به ثبت لایسسنس شدیم. گواه آن واحد پالایشگاهی بیدبلند خلیج فارس، واحد الفین ایلام، قرارداد با پژوهشگاه صنعت نفت، و نهایتا اعتمادی که به ما شد می باشد. کارهای بسیار خوبی انجام دادیم و باید بیشتر تلاش کنیم تا نمره بهتری کسب کنیم.
 در نتیجه توانستیم این باور را بقبولانیم که هزینه ‌های تأخیر اجرای پروژه به مراتب بیشتر از ریسک همکاری با یک شرکت ایرانی است. شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی تلاش کرد تا در اجرای طرح ‌های سپرده‌ شده به خارجی‌ ها، با شجاعت و اتکا به تجربه بالا راهکار داخلی آن را بیابد و شرکت ‌های کارفرما را نیز متقاعد سازد که منتظر خارجی‌ ها نباشند و کاری که می‌ شود با توانمندی داخلی اجام داد را به نتیجه رساند؛ به عنوان مثال پالایشگاه گازی بیدبلند خلیج فارس، اوره و آمونیاک مرودشت شیراز و SRU پتروشیمی ایلام (پروژه واحد بازیابی گوگرد پتروشیمی ایلام) در نبود خارجی ‌ها راه ‌اندازی شد که زمینه‌ را برای اعتمادسازی شرکت‌ ها برای استفاده از لایسنس ‌های معتبر داخلی فراهم کرد. در این میان، پروژه بیدبلند توانست در سال ۲۰۲۰، در بین چهار نامزد نهایی مگاپروژه جایزه جهانی را به خود اختصاص دهد یا پروژهSRU ‎ پتروشیمی ایلام به‌‏عنوان پروژه برتر در نهمین دوره جایزه ملی مدیریت پروژه معرفی شد.
انعقاد قرارداد طراحی و ساخت کولرهایی هوایی و برج جداسازی زایلین ها و کوره های حرارتی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا نیز توسط شرکت ما انجام می شود. هلدینگ خلیج‌ فارس همچنین یک قرارداد ساخت پمپ‌ های سرد با اعتماد به پمپ‌ سازهای داخلی انجام داده است.
در واقع، شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در زمینه ساخت داخل به‌ گونه ‌ای عمل کرده که تحریم‌ ها بی‌اثر شود. امروز می توان ادعا کرد بیش از 80 درصد تجهیزات موردنیاز صنعت پتروشیمی داخلی ‌سازی شده است. این شرکت نیز در این مسیر، براساس اولویت ‌بندی پیش می‌ رود و معطل خارجی نمی ‌ماند.
حتی شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی چندین سال است که فناوری ‌های موردنیاز صنعت پتروشیمی را کپی‌ سازی کرده است و در عمل بدون وجود لایسنسور خارجی در اجرای طرح ‌هایی مانند اوره و آمونیاک ‌ها، متانول ‌ها و الفین‌ ها وارد شده است که می ‌توان به ‌عنوان دستاورد داخلی آنها را ثبت کرد.
هم ‌اکنون قطعات راهبردی از صنعت پتروشیمی به روشهای مختلف از متالورژی تا طراحی و کپی ‌سازی و ساخت قطعه در حال داخلی ‌سازی است که باید در این بخش از دانش فنی شرکت ‌های استارت ‌آپی استفاده شود. شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در شکل ‌های اجرایی برای مدل ‌سازی و شبیه‌ سازی با شرکت ‌های استارت ‌آپی همکاری دارد، اما این شرکت در نظر دارد به‌وسیله مرکز تحقیقات و پژوهش پروژه خود این همکاری ‌ها را گسترش دهد و از خدمات آنها بیشتر استفاده کند.
شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی خدمات دانشی بسیاری به لایسنسورهای خارجی ارائه کرد که آنها نیز در لایسنس‌ های خود اعمال کردند، منتها باید از طریق قانونی، لایسنس‌هایی که استفاده می‌کنیم و تغییراتی را که در آنها می‌ دهیم به عنوان لایسنس بومی به نام خود ثبت و با توسعه، بهبود و تغییرات لازم عهده‌ دار لایسنس شویم.
به عنوان نمونه اخیرا موفق به دریافت گواهینامه‌های استانداردهای مدیریت کیفیت ISO 9001، مدیریت بهداشت و ایمنی ISO 45001 و مدیریت محیط زیست ISO 14001 و مدیریت آموزشISO10015 از شرکت  Alliance کانادا شدیم.



آیا به نظر شما جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی محقق خواهد شد؟
قطعا محقق خواهد شد. این را بر اساس عملکرد قبلی عرض می کنم. انتظار داریم بخش مالی کشور به سمت سرمایه گذاری در تولید حرکت کند. باید نگاه جامعه را تولید محور کنیم. هم ‌اکنون استقبال شرکت ‌ها به استفاده از توان داخلی افزایش یافته است و هلدینگ خلیج‌فارس هم‌ اکنون حدود 6 میلیارد دلار پروژه فعال دارد که توسط شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی در حال اجرا است. باید از  امکانات مالی در بورس، صندوق توسعه استفاده بکنیم و طبق برنامه جلو برویم. در زمینه فنی هم مشکلی نخواهیم داشت و وقتی استارت پروژه ای زده می شود یعنی توان کار دارد و قطعا جهش سوم هم طبق برنامه محقق خواهد شد. البته در این میان باید تأمین مالی پروژه انجام گیرد. در صورت تأمین نقدینگی هم‌ اکنون بهترین شرایط برای به‌کارگیری توانمندی داخلی است. منابع صندوق توسعه ملی باید به سمتی حرکت کند که در صورت استفاده از ساخت داخل منابع مالی و فاینانس ‌ها تأمین شود تا پروژه‌ها به تعویق نیفتند.

نقش رسانه ها را در توسعه صنعت پتروشیمی چگونه ارزیابی می کنید؟
ما از زحمات رسانه ها تشکر می کنیم و انتظار داریم بیشتر و بیشتر شما رسانه ها پیگیر کار مان باشید و با حضورتان کارمان را ارزیابی کنید چون ما بازخورد می گیریم و شما کم و کاستیها را می بینید و رصد می کنید. امیدوارم کارهای دیگر و بیشتری را توسعه دهیم و همیشه از پیگیری و حضورتان ممنونیم. شما رسانه ها باید کارهای بی ‌نظیر انجام گرفته و در حال انجام در صنعت پتروشیمی را منعکس کنید تا با ایجاد اعتماد مسیر رشد و توسعه کشور را هموار کنیم.