قرارداد نفتی میان ایران و شرکت توتال از جمله مهمترین قراردادهای پسابرجامی برای کشور ما بود که در حال حاضر با خروج آمریکا از برجام احتمال فسخ قرارداد از سوی شرکت توتال با ایران قوت گرفته است.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،ق آمریکا پس اعلام خروج از برجام تصمیم بر این گرفته که تحریمهای نفتی و گازی را دوباره علیه ایران به جریان بیندازد و با وجود اینکه این تحریمها به صورت یکجانبه از سوی آمریکا صورت خواهد گرفت اما به نظر میرسد برخی شرکتها نتوانند در برابر تحریمهای آمریکا بایستند و قصد خروج از ایران را داشته باشند. به همین دلیل چندی پیش مذاکراتی از سوی وزارت نفت کشورمان با یک شرکت نفتی چینی انجام شده که در صورت خروج توتال این شرکت در پارس جنوبی مستقر شود.
در همین راستا چند روز پیش بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان گفت: «شرکت توتال به استناد قرارداد اعلام کرده است که اگر آمریکا معافیت از تحریم ندهد، فرآیند خروج را آغاز میکند. اگر توتال نتواند معافیت از تحریم را از آمریکا دریافت کند، شرکت ملی نفت چین (CNPC) طبق قرارداد جایگزین این شرکت فرانسوی در پروژه توسعه و تولید فاز ۱۱ پارس جنوبی شده و سهامش به شرکت چینی منتقل میشود». با این اوصاف هیچ گونه نگرانی از بابت نیمهکاره ماندن پروژههای نفتی که در پارس جنوبی در حال اجراست، وجود نخواهد داشت اما از آنجایی که توتال یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکتهای نفتی در دنیاست، این پرسش وجود خواهد داشت که آیا شرکت چینی دانش فنی لازم و تواناییای را که شرکت توتال در این حوزه دارد، برای انجام پروژههای نفتی کشور ما خواهد داشت؟
قبرس جایگزین ایران
روز گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد که در پی خروج آمریکا از برجام شرکت فرانسوی توتال اعلام کرد که نمیتواند تحت تحریمهای آمریکا قرار بگیرد. این شرکت به دلیل اعمال مجدد تحریمها از سوی آمریکا بر ایران، اعلام کرده که به دنبال توسعه اکتشافات و استخراج گاز طبیعی در سواحل قبرس جنوبی است و «استفان مایکل» مسئول بخش استخراج خاورمیانه در توتال نیز گفته است: «کمپانی برای دریافت مجوز اکتشاف هیدروکربن در بلوک هشت در منطقه قبرس جنوبی یعنی جایی که کمپانی ایتالیایی «ای ان آی» نیز هماکنون مجوز اکتشاف و استخراج دارد، درخواست داده است». در همین خصوص وزیر انرژی قبرس، «یورگوس لاکتریپیس» حرکت توتال را تحول مهمی خوانده است. از آنجا که تحریمهای آمریکا شامل تامین مالی از سوی بانکهای آمریکایی نیز میشود، مسئولان این شرکت گفتهاند به هیچ عنوان نمیتوانند تحت تحریمهای آمریکا قرار بگیرند. بر اساس شواهد آنچه باعث خروج توتال از پروژه چند میلیارد دلاری در ایران شده، تنها ترس از تحریمهای آمریکاست.
اعلام آمادگی شرکت چینی
با این اوصاف ایران نیز با تصمیم بر جایگزینی شرکت چینی تدبیر لازم برای جلوگیری از توقف پروژههای نفتی را اندیشیده و شرکت چینی نیز به تازگی برای ورود به ایران و ادامه پروژههای پارس جنوبی اعلام آمادگی کرده است. طبق گزارش خبرگزاری رویترز: شرکت نفت CNPC چین اعلام کرده است: «در صورتی که شرکت نفتی فرانسوی توتال پروژههای خود را در میدان گازی پارس جنوبی به دلیل خروج آمریکا از برجام نیمهکاره رها کند، آمادگی داریم تا جایگزین این شرکت در پارس جنوبی شویم». میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی جهان است.
البته هنوز مشخص نیست که شرکت CNPC در پس پیشنهاد خود مجوز دولت خود را گرفته است یا خیر اما این مساله میتواند به شدت گرفتن اختلاف تجاری بین پکن و واشنگتن منجر شود. در دسامبر سال گذشته بود که در توافقی به ارزش یک میلیارد دلار برای شرکت CNPC چین، اجازهای صادر شد مبنی بر اینکه اگر شرکت توتال از ایران خارج شود، کار را در کشور ما ادامه دهد. در همین خصوص به گفته برخی منابع آگاه این شرکت برنامهریزی جامع و کاملی برای انجام پروژههای نیمهتمام توتال در صنعت گاز ایران انجام داده است. بر مبنای توافق انجام شده در فاز 11 پارس جنوبی شرکت CNPC میتواند در صورت خروج توتال، سهام 50.1 درصدی این شرکت را به دست گیرد. این شرکت هم اکنون در این میدان گازی 30درصد سهیم است.
خودمان میتوانیم جایگزین توتال شویم
در خصوص ورود شرکت چینی به ایران و اینکه آیا این شرکت میتواند جایگزین خوبی برای توتال در ایران باشد یا خیر، سید حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز پتروشیمی میگوید: به نظر من تا پایان مهلت دو ماهه که ایران با اروپا مذاکره میکند، هیچ چیزی قطعی نیست. از طرفی نیز توتال در حال مذاکره با آمریکاست که شاید بتواند برای باقی ماندن در ایران از آمریکا مجوز بگیرد. مسائلی که در حال حاضر مطرح میشود، بیشتر بحثهای رسانهای است که نمیتوان به طور مطلق بر آنها استناد کرد. همانگونه که میدانید، توتال در همه جای دنیا فعالیت میکند و اینطور نیست که بتوانیم بگوییم تنها یک پروژه در دست اجرا دارد و هر جایی بحث سرمایهگذاری باشد به طورحتم به دنبال آن خواهد بود. امادر مورد اینکه آیا شرکت چینی میتواند جایگزین توتال شود، باید گفت که خودمان نیز میتوانیم جایگزین توتال شویم و مشکلی برای انجام کار در مرحله اول فازهای پارس جنوبی که حفاری، استخراج گاز و رساندن گاز به خشکی و نصب پالایشگاه است، وجود ندارد زیرا بالاخره باید در فازهای 15،16،17،18 خودمان پروژهها را انجام دهیم.
ویژگیهای مهم توتال برای ایران
حسینی ادامه میدهد: شرکت توتال دو ویژگی مهم برای کشور ما داشت؛ یکی اینکه در مرحله کمپرسورهای 25000، سکوهای بزرگی بسازد که با قدرت بسیار بالا کمپرس کند و این کاهش تولید میعاناتی را که ایجاد میشود، برطرف کند؛ این یک نکته مهم توتال بود و دیگر اینکه پس از آن خود این شرکت خریدار این گاز شود و آن را تبدیل به الانجی کند و در واقع سرمایهای که برای این پروژه اختصاص میداد برای کشور ما حایز اهمیت بود. من فکر میکنم اگر توتال اطلاعات و طراحی مرحله دوم پروژه را به شرکت نفت داده باشد(یعنی طراحی بیسیک توتال در اختیارمان باشد) به طور حتم خودمان با شرکتهای چینی میتوانیم کار را انجام دهیم. ممکن است نتوانیم سکو را در ایران بسازیم ولی وقتی طراحیهایش را داشته باشیم، به یقین قابل استفاده است و امکان اینکه عملیاتی شود، وجود خواهد داشت. بنابراین به نظرم در اجرای پروژه نباید زیاد نگران باشیم. در واقع آنچه که از شرکت توتال برای ما مهم بوده، سرمایه و اجرای مرحله دوم پروژه بوده است که اگر آن میزان سرمایهگذاری از سوی چینیها جایگزین شود و اطلاعات فنی یعنی طراحی پایه پروژه وجود داشته باشد،
مشکلی نخواهد بود. به نظر میرسد توتال طراحی پایه پروژه را انجام داده زیرا وقتی کار را شروع میکند یعنی اطلاعات آن را در اختیار شرکت نفت ما قرار داده است. شرکت نفت در حال حاضر اطلاعات طراحی کل فاز 11 پارس جنوبی را دارد و حق دارد از این اطلاعات استفاده کند و میتواند با استفاده از این طراحیهایی که انجام شده و همچنین با استفاده از توان فنی شرکت پتروپارس و شریک چینی کار هر دو فاز پارس جنوبی را انجام دهد. رفتن توتال بیشتر به عنوان سنبل یک شرکت بزرگ غربی از ایران مهم است تا اینکه بگوییم کار آن در اجرای این پروژه حیاتی و مهم بوده است. خیر این طور نیست، به نظر من دیگران هم میتوانند این کار را انجام دهند و در واقع حضور توتال به نوعی اعتبار برای ایران محسوب میشده و طراحی و دانش فنی آن و همکاریهایی که توتال میتوانسته در آینده در تبدیل این گاز تولیدی به الانجی بکند، برای ما اهمیت داشته است.
دانش فنی در طراحی پایه نمایان میشود
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز پتروشیمی درباره اینکه آیا شرکت چینی دانش فنی لازم را برای جایگزینی توتال در ایران دارد، بیان میکند: دانش فنی در طراحی پایه خود را نشان میدهد. یعنی مشکلی نداریم و چنانچه طراحی کلی توسعه میدان را در اختیار داشته باشیم، کار را انجام خواهیم داد. از قدیم هم شرکتهای ایرانی میتوانستند با وجود طراحی پایه طرحهای تفصیلی را کار را انجام دهند. فکر میکنم با توجه به اطلاعاتی که در طراحی اولیه پروژه داریم میتوانیم به راحتی کار طراحی تفصیلی انجام دهیم و اگر اطلاعات فاز دوم را نیز درباره سکو و کمپرسورها در اختیار داشته باشیم، امکان تامین این کمپرسورها روی آن سکوی بزرگ از سایر منابع وجود دارد.
منبع: رزونامه قانون