ایران؛شاه کلید امنیت انرژی هند

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، نادعلی بای، کارشناس مسائل نفت و انرژی، در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ در خصوص روابط تجاری ایران و هند در عرصه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی اظهار کرد: هند و ایران دو قدرت نوظهور در قاره آسیا هستند و در زمینه های انرژی، همکاری های زیادی داشته اند. در دوران تحریم، هند بخاطر نیاز فزاینده به منابع انرژی، همواره یکی از واردکنندگان عمده نفت ایران بوده است. در فضای پسابرجام نیز واردات نفت هند از ایران به حدود 800 هزار بشکه در روز تا پایان سال 2016 رسید. پس از برجام هند توانست با فعال کردن خطوط اعتباری از طریق هالک بانک ترکیه، 6.5 میلیارد دلار پول‌های نفتی ایران را به صورت یورو تسویه کند. حجم روابط تجاری ایران با هند در سال 2015، 16 میلیارد دلار بوده است. سردبیر نفت ما تصریح کرد: مهمترین کالاهای صادراتی هند به ایران، برنج، مواد غذایی و دارویی است و واردات هند از ایران هم عمدتا نفت خام، محصولات پتروشیمی و کودهای شیمیایی، قیر، و برخی مواد خام دیگر است و امکان صادرات سنگ آهن و زغالسنگ هم به این کشور در کنار همکاری هند با ایران در حوزه فناوری اطلاعات وجود دارد. مدیر موسسه مطالعات راهبردی بین المللی نپتا گیتا، در رابطه با میزان سرمایه گذاری هندی ها پس از برجام در صنعت نفت و پتروشیمی گفت: باید تصریح کنم که ایران، شاه کلید امنیت انرژی هند به شمار می رود و حفظ و گسترش روابط هند با ایران با توجه به نیاز فزاینده این کشور به منابع انرژی، یک امر بسیار حیاتی به شمار می رود. به عنوان نمونه، بحث مشارکت و سرمایه گذاری هندی ها در میدان گازی فرزاد بی مطرح است. حجم گاز درجای میدان گازی فرزاد B، بیش از ۲۱ تریلیون فوت‌ مکعب برآورد شده که ۱۲.۵ تریلیون آن قابل بهره برداری است و طبق برنامه قرار است در فاز نخست توسعه این میدان روزانه ۱.۱ میلیارد فوت مکعب گاز تولید شود. تقاضای روزافزون هند به گاز طبیعی با توجه به نیاز فزاینده این کشور به سوخت و امضای توافقنامه آب و هوایی پاریس و با توجه به اینکه هند از مشتریان مهم نفت و گاز ایران است، گاز ایران را برای هند بسیار مهم می سازد. بای اضافه کرد: البته مقامات وزارت نفت اعلام کرده بودند که اگر هندی‌ها پیشنهاد فنی و مالی مناسبی ارائه کنند توسعه میدان فرزاد B به آنها سپرده می‌شود. اما با توجه به مذاکره با گازپروم، پالایشگرهای هندی در اعتراض به بحث واگذاری فرزاد بی به گازپرم روسیه، واردات نفت خود از ایران را از آوریل گذشته کاهش داده‌اند و در ماه ژانویه به 443 هزار بشکه رسید. در صورتی که در مدت زمان مشابه سال گذشته در حدود 800 هزار بشکه در روز بود. هند تاکنون تلاش کرده تا با متنوع سازی منابع تامین نفت خود بویژه از آمریکا، بتواند در مذاکرات با ایران امتیاز مد نظر خود را به دست آورد. او همچنین تاکید کرد: بحث دیگر توسعه صنعت پالایش در هند به خاطر تامین نیاز فزاینده به سوخت و حمل و نقل است. بحث مذاکره فرزاد بی با هند به خاطر کشف این میدان توسط شرکت ONGC VL در سال 2009 و مشترک بودن آن است. تلاش برای توسعه فرزاد B در شرایط کنونی، که تحریم های جدید دولت ترامپ علیه ایران، ممکن است در آینده نزدیک صادرات انرژی را به خطر بیندازد، بیشترین منفعت را برای هند در برخواهد داشت. شرکت ONGC بزرگترین شرکت اکتشافی هند است و قرار است تا سال 2030 ، 173 میلیارد دلار برای افزایش تولیدات خود سرمایه گذاری کند. مدیر موسسه مطالعات راهبردی بین المللی نپتا گیتا، اخیرا این شرکت اعلام کرده آماده سرمایه گذاری 6.2 میلیارد دلاری است در صورتی که 5 میلیارد دلار دیگر برای ساخت تاسیسات ال ان جی نیاز است. وزارت نفت تاکید دارد که هند گاز تولیدی میدان را همچون فروش ال ان جی قطر به هند خریداری کند، یعنی 7 دلار در هر 1 میلیون BTU. منتها قیمت پیشنهادی شرکت ONGC 2.3 دلار به ازای هر 1 میلیون BTU است. البته برخی منابع هندی اعلام کرده اند که در صورت افزایش قیمت‌های جهانی گاز، این مبلغ تا 4.3 دلار در 1 میلیون BTU قابل افزایش است. منتها تاکنون توافقی به دست نیامده است. کارشناس نفت و انرژی تصریح کرد: با توجه به خشک و نامرغوب بودن گاز میدان فرزاد بی، در صورت توافق دو کشور در مورد چگونگی تامین مالی و فروش تولیدات میدان، می توان به امضای قرار داد امیدوار بود و نکته مهم مشترک بودن آن با عربستان است که از سال 2013 تولید را در میدان آغاز کرده است و در اولویت وزارت نفت قرار دارد. او افزود: هند در پسابرجام تلاش داشته تا در حوزه های بالادستی نفت، پتروشیمی و کود شیمیایی و آلومینیوم سرمایه گذاری‌هایی داشته باشد و درامندرا پرادان، وزیر نفت و گاز هند برای سرمایه گذاری 20 میلیاد دلاری در این زمینه اعلام آمادگی کرده است. مدیر موسسه مطالعات راهبردی بین المللی نپتا گیتا، اظهار کرد: با توجه به عقیم ماندن پروژه صادرات گاز به هند از طریق پاکستان بنا به ملاحظات ژئوپلتیک، با توجه به نیاز فزاینده هند به سوخت پاک گاز به گونه‌ای که تا سال 2021 به دو برابر میزان کنونی افزایش خواهد یافت، ساخت خط لوله انتقال گاز ایران به هند از راه دریای عمان می تواند در اولویت دستور کار مذاکرات دو کشور قرار بگیرد. این خط لوله 5 میلیارد دلار سرمایه نیاز داشته و می تواند روزانه بیش از 30 میلیون متر مکعب گاز صادر کند. او ادامه داد: رشد 10 درصدی اقتصاد هند در آینده منجر به افزایش مصرف انرژی توسط این کشور خواهد شد. مراجع بین المللی انرژی پیش‌بینی کرده اند که تا سال 2050 هند به دومین مصرف‌کننده بزرگ سوختهای فسیلی جهان تبدیل می شود. در نتیجه ذخایر نفت و گاز ایران برای توسعه هند چیزی بیش از ابزار استراتژیک به حساب می آید و یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. بی دلیل نیست که آقای روحانی رئیس جمهور در دیدار با مودی نخست وزیر هند اعلام کرد که ایران می‌تواند انرژی مورد نیاز این کشور را در قالب قراردادهای راهبردی بلندمدت تامین کند. بای افزود: یکی از پروزه های مهم، پروژه توسعه بندر چابهار است که مراسم افتتاحیه اخیرا با حضور آقای روحانی رئیس جمهور و وزرای ارشد هند و افغانستان برگزار شد. این فاز با سرمایه گذاری 1 میلیارد دلار انجام شده است و ٢٣٥ میلیون دلار آن متعلق به هند است. با این تحول، ظرفیت این بندر، سه برابر، به 8.5 میلیون تن در سال می رسد. این فاز شامل پنج اسکله جدید است که دو اسکله آن به کشتی‌های کانتینربر اختصاص دارند و به کشتی‌هایی با ظرفیت 100 هزار تن امکان پهلوگیری در این دو اسکله ها داده می شود که منافع اقتصادی متددی برای ایران خواهد داشت. سردبیر نفت ما گفت: هند در واقع می تواند از این طریق به آسیای مرکزی و افغانستان دسترسی داشته باشد. نارندرا مودی، نخست وزیر هند، در سفر می ٢٠١٦ خود به ایران، قول سرمایه گذاری کلان در بندر چابهار را داده بود. هند حدود 500 میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار سرمایه گذاری کرده و علاوه بر آن خط راه آهنی از بندر چابهار تا زاهدان (‌نزدیک مرز افغانستان) به طول حدود 500 کیلومتر راه اندازی خواهد کرد. گفت‌وگو از حبیبه رحیمیان