پیامدهای سیاسی و اقتصادی منطقه ای بهره برداری از فازهای پارس جنوبی

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، توسعه و بهره برداری میادین نفت و گاز و مجتمعهای پتروشیمی، میزان تولید را افزایش داده و از طرفی سهم هر کشور در اوپک و جی ای سی افGECF تا حدود زیادی به توان بالقوه عرضه نفت و گاز بستگی دارد؛ از این رو قدرت چانه زنی ایران افزایش داده و وزن ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک آن را بالا می برد زمینه صدور گاز به کشورهای همسایه به دو علت بر امنیت ملی موثر است: نخست آنکه هدف از صدور گاز به کشورهای همسایه کسب درآمد ارزی و تقویت منافع ملی است. دوم، آنکه صدور گاز به این کشورها و زیرپوشش قرار دادن جمعیت زیادی از آنها به منظور استفاده از گاز ایران و ایجاد اعتماد متقابل سبب می شود که تهدیدی از جانب این کشورها متوجه امنیت ملی ایران نباشد. از این رو افزایش سرمایه گذاری در بخش نفت، گاز و پتروشیمی همواره باید مد نظر قرار گیرد. همکاری میان کشورهای منطقه خلیج فارس، منافع سیاسی و اقتصادی بسیاری برای این کشورها در برخواهد داشت. نخستین گام در ایجاد این همکاری ها می تواند استفاده عادلانه تر از مخازن و میدان های مشترک نفت و گاز باشد. تلاش برای انجام اقدام های اعتماد سازی، یکی از راه های ایجاد زمینه های لازم به منظور بهره برداری از میدان های مشترک نفت و گاز ایران با کشورهای منطقه خلیج فارس است. نزدیک به 50 درصد از ذخایر گازی کشور، تنها در میدان پارس جنوبی قرار داد که مخزنی مشترک با میدان شمالی قطر است. میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین میدان مستقل گازی جهان به شمار می رود می شود که روی خط مرزی مش سرمایه گذاری اندک در خاورمیانه با وجود تمرکز منابع نفت و گاز جهان در خاور میانه و به ویژه حوزه خلیج فارس، نسبت سرمایه گذاری در فعالیت های بالادستی نفت و گاز در این منطقه در قیاس با سایر نقاط جهان به ویژه آمریکای شمالی و دریای شمال در حال رشد بوده است. پارس جنوبی هم مزیت ذخایر فراوان و هم هزینه تولید پایین را با خود دارد. ما در حالی توانستیم پس از 10 سال تاخیر، بهره برداری از بزرگترین میدان گازی جهان را کلید بزنیم که قطر با سرمایه گذاری های گسترده، خیلی زودتر بهره برداری از این حوزه مشترک را آغاز کرده بود و تحریم های ایالات متحده علیه، ایران هر گونه سرمایه گذاری بیش از 20 میلیون دلار را تحت قانون داماتو محدود کرده بود. شرکت توتال فرانسه اولین قرارداد این حوزه را با سرمایه گذاری شرکت پتروپارس آغاز کرد. منابع غنی پارس جنوبی، علاوه بر تامین نیازهای مصرف داخلی به گاز طبیعی، تزریق به چاه های نفتی و صادرات گاز، موقعیت مناسبی را برای پیشرفت صنایع پتروشیمی کشور می توانند برای تولید پلی اتیلن، به جای استفاده از نفت ، از اتان که ارزانتر است، استفاده کنند و این امر باعث افزایش قدرت رقابتی صنایع پتروشیمی کشور در بازار جهانی می شود. از این رو، بخش وسیعی از سرمایه گذاریهای پارس جنوبی، بر صنایع پتروشیمی مرتبط با گاز متمرکز شده است. همچنین استفاده از گاز متان به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی از دیگر مزیت های پارس جنوبی برای سرمایه گذاران در این منطقه است. علاوه بر این، تفاوت قیمت گاز مصرفی در عسلویه (با قیمت صادراتی این محصول در کشور مقصد و نیروی کار ارزان در این منطقه، ارزش افزوده تولید در صنایع انرژی بر مانند فولاد، ذوب آهن، کلینکر، سیمان و آلومینیوم را بالا برده و امکان دسترسی به دریا و آب های بین المللی نیز صدور این کالاها را به بازارهای جهانی تسهیل می کند و می تواند سرمایه گذاران خارجی را برای ایجاد این گونه صنایع تشویق کند. با افزایش فعالیت های دیپلماتیک و پیگیری مداوم در چارچوب عرف و حقوق بین الملل و انجام تبلیغات سیاسی گسترده و همچنین تأکید بر گسترش ارتباطات اقتصادی و فنی و توجه به ادبیات وابستگی متقابل پیچیده درعرصه معادلات بین الملل می توان ضمن تقویت بین المللی، امکان انجام فعالیت های لازم برای استفاده از موقعیت ژئو اکونومیک فراهم آورد. جلب سرمایه و تکنولوژی در زمینه استخراج، انتقال و تولید ارزش افزوده در گاز به صورت فرآورده و کالاهای دیگر از این طریق به سرعت امکان پذیر است. موقعیت ژئو پلیتیکی، قابلیت های دیگری از جمله استفاده از ویژگی های ترانزیتی در زمینه انرژی نیز دارد که می تواند از طریق آن امنیت خود را تامین کند، هر چه موقعیت کشور در نظام بین المللی بهتر شود، امکان تصمیم گیری بهینه و تاثیر گذاری بر امنیت منطقه ای و بین المللی از استفاده بهینه از منابع اقتصادی از جمله گاز بهتر فراهم خواهد شد. تلاش در جهت استفاده از سرمایه بخش خصوصی در زمینه گسترش صنایع به منظور افزایش ارزش افزوده موجب تاثیر گذاری مستقیم گاز بر سطح تولید، اشتغال، رفاه ملی و به نوعی هماهنگی تحولات اقتصاد بین المللی و رقابت در این عرصه خواهد بود. تقویت فعالیتها در زمینه تحقیقات به خصوص در عرصه تکنولوژی هایی چون GTL ضروری و حیاتی است. این امر با توجه به رفع تحریمها ایران در کنار موقعیت بین المللی ضروری است. میثم قدیری/نفت ما