۰
plusresetminus
تاریخ انتشاردوشنبه ۲ اسفند ۱۳۹۵ - ۰۸:۵۹
کد مطلب : ۵۶۰۰۰

مدیریت بحران ریزگردها و توسعه پایدار منطقه ای

دیپلماسی فعال در مدیریت بحران ریزگردها در منطقه می تواند به همکاری متقابل پیچیده در بین کشورهای منطقه منجر گردد. با وجودی که اقتصادهای کشورهای منطقه به ویژه در خلیج فارس غالبا متکی بر فروش نفت و گاز می باشد که از موانع همگرایی اقتصادی به شمار می رود، همکاری برای محیط زیست سالمتر می تواند زمینه ساز همبستگی منطقه ای شده و از بروز و یا افزایش تنشهای منطقه ای بکاهد، و در نهایت به حفظ صلح، کاهش فقر و توسعه پایدار منطقه که از اهداف هزاره سوم سازمان ملل متحد است، منجر شود.
مدیریت بحران ریزگردها و توسعه پایدار منطقه ای
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،  بحران ریزگردها در ایران در سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی قابل بررسی است. در سطح داخلی برای مدیریت یا کنترل این بحران ادارات و سازمانهای متعددی دست اندرکار می باشند. این ادارات از سطح شهر و استان شروع شده مانند شهرداریهای منطقه و ستاد مبارزه با بحران تا سطوح میانی مانند سازمان هلال احمر و سازمان آب و سازمان حفاظت محیط زیست و وزارتخانه ها مانند وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو و وزارت نفت، وزارت راه تا حتی رییس جمهور و مقام معظم رهبری نیز به موضوع بحران ریزگردها واکنش نشان داده و حتی دستور اقدامات فوری برای رفع این بحران داده اند. دانشگاهها و مراکز پژوهشی و علمی نیز مانند دانشگاه جندی شاپور اهواز و سازمان هواشناسی نیز با تشکیل سمینارها و مطالعات متععد سعی در مدیریت این بحران داشته اند. در سطح منطقه ای گرچه قبل از انقلاب، همکاریهایی بین ایران عربستان و عراق برای مهار طوفان ریزگردها از قبیل مالچ پاشی در برخی مناطق و افزایش پوشش گیاهی منطقه وجود داشته لیکن با بروز انفلاب و جنگ هشت ساله عراق علیه ایران این همکاریها قطع شده و با وجودی که دریکی دو سال اخیر توافقنامه ای بین سازمان حفاظت محیط زیست و دولت عراق در این زمینه بسته شده، لیکن به دلیل بحرانهای جنگ سوریه و بروز پدیده داعش این توافقنامه چندان عملیاتی نشد و اخیرا با بحران یمن و حمله عربستان به یمن حداقل تا پایان این بحران وضعیت همکاریهای زیست محیطی از این دست امکانپذیر نمی باشد. در سطح بین المللی سازمان ملل متحد با برنامه توسعه و عمران ملل متحد(UNDP) بر اقدامات  توسعه ای در ایران شامل: کاهش فقر، بهداشت، کنترل مواد مخدر و کاهش خطر بلایای طبیعی و محیط زیست توجه می کند. بنا به گزارش مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران در اسفند 1392و بنا به درخواست دولت جمهوری اسلامی ایران و دفتر کشوری برنامه توسعه و عمران ملل متحد تعدادی از متخصصان سرشناس بین المللی و ملی دعوت شدند تا تجربیات و راه حلهای خود را برای کمک به تنظیم مجموعه ای از توصیه های عملی ویژه برای دو تالاب درحال خشک شدن در ایران به اشتراک بگذارند. گزارش ارائه شده مبنای کار جهت احیاء تالابهای ایران قرار گرفت که به لحاظ زیست محیطی گام موثری به شمار می رود. سازمان ملل متحد در حال حاضر برنامه هایی جهت بیابان زدایی در منطقه خلیج فارس در برنامه دارد ولی بنا به اظهارات آقای گری لوئیس نماینده سازمان ملل در بیستمین همایش انجمن ملی متخصصان محیط زیست ایران، سازمان ملل درحال حاضر با پنج برنامه مدیریت کمبود آب، همکاری با دولت در خصوص بیابان زدایی، تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای، آلودگی هوا و آب و معکوس کردن روند تنوع زیست محیطی ( فعالیت در حفاظت از گونه های در حال انقراض با کمک سازمان ملل بخش خصوصی و دولت و سازمانهای مردم نهاد) فعالیت می کند. علیرغم تمایل سازمان ملل متحد برای پیشبرد برنامه های زیست محیطی به دلیل ضعف دولتهای منطقه در حاکمیت کندی پیشرفت وجود دارد. همچنین بنا بر اعلام گری لوئیس تاکنون پیشنهادات بین المللی متعددی برای نجات تالابهای ایران به دفتر برنامه توسعه و عمران ملل متحد دریافت شده که از جمله آنها دو کمک مالی یک میلیون دلاری ژاپن به همراه برنامه های زیست محیطی و آموزشی برای ساکنان و کشاورزان منطقه جهت نجات دریاچه ارومیه و تالاب انزلی است.  بحران ریز گردها هم علت است و هم معلول، معلول کم آبی، بی مهری با طبیعت، سوءمدیریت، سدسازی های بی رویه و توسعه صنعت نفت و در یک کلام توسعه ناپایدار. و هم علت بیماریها، مشکلات اجتماعی و اقتصادی، مهاجرتها، تهدید سیستم های اکولوژی و در مجموع تهدید امنیت انسانی در منطقه است. در گام اول، برای حل بحران ریزگردها تا کنون از سوی کارشناسان مختلف راهکارهای گوناگونی مانند مالچ پاشی و کشت گونه های سازگار با محیط زیست ارائه شده که می تواند بطور محدود موثر واقع شود اما نباید فراموش کرد که هرچقدر سازمانهای مردم نهاد داخلی یا خارجی و سازمانهای بین المللی تلاش نمایند تا بازیگران اصلی روابط بین الملل یعنی دولتهای دارای حاکمیت نگرش خود را نسبت به جدی بودن بحران زیست محیطی تغییر ندهند کاری پیش نخواهد رفت. تفسیر موسع از مفهوم امنیت انسانی که در برگیرنده نسل سوم حقوق بشر یعنی امنیت محیط زیست هم باشد قدم اصلی در حل بحران محیط زیست در منطقه است. گام دوم دیپلماسی زیست محیطی است. از آنجا که ماهیت بحران منطقه ای است مدیریت آن نیز باید فرامرزی باشد. گرچه سراسر منطقه با بحرانهای سیاسی اقتصادی و اجتماعی مانند بحران مشروعیت، جنگ، کاهش بهای نفت، و رقابت قدرتهای بزرگ و منطقه ای روبروست و مجموعه ای بحرانها هر گونه همکاریهای منطقه ای را سخت می کند. اما جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر پتانسیلهای ملی خود از قبیل سابقه و قدمت حکومت، جمعیت تحصیلکرده، وسعت سرزمین و سابقه فعالیت در سازمانهای بین المللی و به عنوان عضو موسس سازمان ملل متحد می تواند و باید به عنوان یک قدرت منطقه ای ابتکار عمل و پیشاهنگی همکاریهای زیست محیطی را در منطقه خاورمیانه و بویژه خلیج فارس بر عهده بگیرد. این امر یعنی دیپلماسی فعال در زمینه مدیریت بحران ریزگردها در منطقه می تواند به همکاری متقابل پیچیده در بین کشورهای منطقه منجر گردد. با وجودی که اقتصادهای کشور های منطقه به ویژه در خلیج فارس غالبا متکی بر فروش نفت و گاز می باشد که این امر از موانع همگرایی اقتصادی به شمار می رود، همکاری برای محیط زیست سالمتر می تواند زمینه ساز همبستگی منطقه ای شده و از بروز و یا افزایش تنشهای منطقه ای بکاهد، و در نهایت به حفظ صلح، کاهش فقر و توسعه پایدار منطقه که از اهداف هزاره سوم سازمان ملل متحد است، منجر شود. رویا کمالی-پژوهشگر روابط بین الملل
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی


اکسیداسیون کاتالیزوری، روشی در حال تکامل جهت گوگرد زدایی
ساسان طالب نژاد/دکتری مهندسی شیمی و کارشناس توسعه کسب و کار در حوزه پتروشیمی و‌پالایش
پتروشیمی صنعت بی سردار!
عبدالرسول دشتی